Shkencëtarët kanë zbuluar 44 yje të panjohur më parë, të cilët ishin fshehur pas një grupi galaktikash. Fizikanët në Universitetin Durham ndihmuan në zbulimin e yjeve në galaktikën e Harkut të Dragoit gati 6.5 miliardë vite dritë nga Toka, si pjesë e një projekti kërkimor ndërkombëtar. Fotografitë tregojnë se si duken yjet gjatë një periudhe të njohur si mesdita kozmike – mesjeta e universit kur lindën shumica e yjeve.
Ekipi i Durhamit udhëhiqej nga fizikanët David Lagattuta dhe Mathilde Jauzac, të cilët thanë se zbulimi i yjeve ishte “çmendurisht emocionues”.
Harku i Dragoit ndodhet prapa një grumbulli galaktikash të quajtur Abell 370. Grumbulli është aq i madh sa shtrihet dhe zmadhon dritën nga Harku i Dragoit përmes një efekti të njohur si lente gravitacionale. Universiteti Durham e përshkroi efektin si një “sallë pasqyrash me përmasa kozmike”. Imazhet e zmadhuara u fotografuan më pas nga teleskopi hapësinor James Webb, i cili i lejoi të identifikonin yjet.
Dr Jauzac tha se mesdita kozmike është periudha kur numri i yjeve të krijuar në univers është më i lartë, por vëzhgimi i këtyre trupave qiellorë ka qenë i vështirë.
“Këta yje që kemi zbuluar në Harkun e Dragoit, të quajtur supergjigantë të kuq, është shumë vështirë për t’i vëzhguar sepse ata janë të rrethuar nga shumë pluhur dhe ky pluhur në thelb i bën ata të padukshëm për instrumentet standarde”, tha ajo.
“Të jesh në gjendje të vëzhgosh yjet në këtë epokë do të na jepte shumë të dhëna për rolin e tyre, çfarë po bëjnë dhe si e pasuruan universin në atë kohë”, shtoi ajo.
Yje të veçantë jashtë Rrugës së Qumështit janë vëzhguar më parë, por zakonisht vetëm një ose dy në të njëjtën kohë. Dr Lagattuta tha se numri i madh i yjeve të gjetur ishte “mjaft i veçantë”, pasi i lejoi shkencëtarët të nxjerrin vetitë e të gjithë popullatës së yjeve më lehtë dhe më saktë. Thjerrëza gravitacionale gjithashtu ofron informacion rreth masës së Abell 370 dhe lëndës së errët brenda saj.
“Ne mund t’i përdorim këta yje si një lloj “fari kozmik” për të parë se ku është materia e errët dhe sa ka, duke na dhënë informacione të reja rreth substancës që mban të bashkuar universin”, shtoi ai.
