Italia, Shqipëria dhe Emiratet e Bashkuara Arabe nënshkruan marrëveshje bashkëpunimi trepalëshe për energjinë e pastër. Marrëveshja parashikon që ekspertiza e vendit të Gjirit të përdoret në Shqipëri për të prodhuar energji diellore, të erës dhe energji të tjera të rinovueshme, disa prej të cilave më pas do të transferohen në Itali nëpërmjet një kablloje nënujore përtej detit Adriatik.
Shqipëria ka punuar për të rritur kapacitetin e saj të energjisë së rinovueshme, duke rritur prodhimin me rreth 500 MW në dy vitet e fundit. Marrëveshja do të forcojë lidhjet ekzistuese të energjisë që shtrihen 430 km përgjatë shtratit të detit Adriatik, duke lidhur Italinë me Malin e Zi dhe rajone të tjera të Ballkanit, tha Kryeministrja italiane Giorgia Meloni në Samitin Botëror të Energjisë së Ardhshme në Abu Dhabi. Kryeministri Edi Rama vlerësoi marrëveshjen prej rreth 1 miliard euro dhe tha se do të jetë funksionale brenda tre viteve. Ai shpjegoi se marrëveshja do të lidhte portin e Vlorës me rajonin italian të Pulias, pika më e ngushtë midis dy vendeve. Rama shtoi se do të përfshijë operatorin italian të rrjetit Terna dhe Kompaninë Kombëtare të Energjisë së Emirateve të Bashkuara Arabe.
Një ‘ekuilibër’ midis qëndrueshmërisë dhe inovacionit
Meloni tha se marrëveshja trepalëshe do të ndihmonte Italinë të plotësonte nevojat e saj afatgjata për energji elektrike, duke respektuar angazhimet e marra në konferencat e OKB-së për klimën. Ajo e vlerësoi atë si një mënyrë pragmatike për t’u larguar nga karburantet fosile në një kohë kur nevojat për energji janë në rritje për shkak të kërkesës nga teknologjitë e gjeneruara nga AI.
“E ardhmja e tranzicionit dhe dixhitalizimit të energjisë do të varet kështu nga aftësia jonë për të vendosur një ekuilibër midis qëndrueshmërisë dhe inovacionit,” tha Meloni.
Ajo pranoi natyrën e pazakontë të marrëveshjes trepalëshe, duke vënë në dukje “partnerët në dukje të largët, të paktën gjeografikisht”.
Ndarja e energjisë së rinovueshme në të gjithë Mesdheun
Emiratet e Bashkuara Arabe, një komb i madh prodhues i naftës, është zotuar të jetë neutral ndaj karbonit deri në vitin 2050 dhe priti samitin e klimës COP28 në 2023. Sulltan al-Jaber, ministri i industrisë dhe teknologjisë i Emirateve të Bashkuara Arabe, tha se marrëveshja do të ndihmonte në përmbushjen e qëllimit të trefishimit të energjisë së rinovueshme.
“Duke shfrytëzuar ekspertizën e Emirateve të Bashkuara Arabe në energjinë e rinovueshme, burimet e bollshme natyrore të Shqipërisë dhe tregut të sofistikuar të energjisë në Itali, ne po lidhim kombet në një bashkëpunim largpamës për zhvillimin dhe ndarjen e kapaciteteve të energjisë së rinovueshme në të gjithë Mesdheun,” tha ai.
Al-Jaber, kryetari i Masdar dhe CEO i Abu Dhabi National Oil Co., një firmë shtetërore që prodhon miliona fuçi naftë bruto çdo ditë, ishte president i samitit COP.
Për herë të parë, marrëveshja përfundimtare përmendi lëndët djegëse fosile, qymyrin, naftën dhe gazin natyror, si shkakun e ndryshimeve klimatike dhe tha se bota duhet të “largohet” prej tyre.
