Roli i kuriozitetit në motivim: Si të kapërcejmë barrierat e ndryshimit në punë dhe në jetë

Motivimi është një nga ato tema që studiohet, debatohet dhe shkruhet pafundësisht. Psikologët kanë shpenzuar dekada duke e ndarë atë në teori si Teoria e Vetëvendosjes dhe Hierarkia e Nevojave të Maslow, duke u përpjekur të shpjegojnë se çfarë i shtyn njerëzit të ndërmarrin veprime. Hulumtimi i personalitetit ndihmon në shpjegimin pse disa njerëz ndjekin sfida të reja, ndërsa të tjerët gërmojnë në thembrat e tyre. Kemi dhe librat më të shitur – puna e Carol Dweck mbi mentalitetin, idetë e Dan Pink mbi atë që na shtyn dhe qëndrimi i Simon Sinek për të gjetur arsyen tonë – të gjitha duke shtuar shtresa në bisedë rreth asaj që i mban njerëzit të angazhuar dhe të gatshëm për të shtyrë veten më tej.

Por ka një hendek të madh në mënyrën se si njerëzit flasin për motivimin. Të gjithë fokusohen në atë që i bën njerëzit të ecin përpara, por nuk i kushtohet vëmendje e mjaftueshme asaj që i pengon ata. Frika nga ndryshimi, komoditeti për t’u përmbajtur me atë që është e njohur dhe supozimet për atë që është e mundur, të gjitha funksionojnë kundër përparimit. Nuk është se njerëzit nuk duan të përmirësohen por tek ngecja në modelin e të menduarit që i pengojnë ata të ndërmarrin hapin e parë.

Kjo nuk ka qenë kurrë më e qartë se tani, pasi inteligjenca artificiale dhe ndryshime të tjera të mëdha riformësojnë mënyrën se si njerëzit punojnë dhe mësojnë. Teknologjia po përparon me shpejtësi, duke sjellë mundësi të reja, por edhe shumë pasiguri. Hezitimi nuk ka të bëjë gjithmonë me aftësinë apo inteligjencën, bëhet fjalë për mentalitetin. Kur dikush i thotë vetes, kjo është shumë e vështirë, ose nuk dua të rrezikoj e të dal budalla, ata e mbyllin kureshtjen para se të ketë një shans për të ndezur motivim. E pa kuriozitet, nuk ka asnjë arsye për të eksploruar apo për të bërë pyetje dhe asnjë arsye për të shtyrë përtej status quo-së.

Si lidhen teoritë e motivimit me kuriozitetin

Teoria e Vetëvendosjes shpjegon motivimin përmes tre nevojave thelbësore psikologjike: autonomisë, kompetencës dhe lidhjes.

Kur njerëzit fillojnë të kontrollojnë vendimeve e tyre apo kur janë të aftë për të zotëruar sfidat ose shoqëri të reja, ata janë më të motivuar në thelb. Por këto nevoja nuk mund të plotësohen nëse kurioziteti mbyllet. Mungesa e kuriozitetit çon në të menduarit e ngurtë, ku njerëzit shmangin sfidat e reja sepse nuk ndihen të sigurt në aftësinë e tyre për të pasur sukses. Hierarkia e Nevojave e Maslow-it përshkruan një përparim nga mbijetesa bazë në vetëaktualizim, ku njerëzit arrijnë potencialin e tyre të plotë. Por ngritja e kësaj hierarkie nuk është automatike. Kërkon kuriozitet për të eksploruar atë që është e mundur dhe për të shtyrë përtej zonave të rehatisë. Njerëzit që ngecin shpesh nuk frenohen nga faktorë të jashtëm – ata frenohen nga ngurrimi i tyre për të vënë në dyshim supozimet ose për të marrë në konsideratë ide të reja.

Modeli i personalitetit të Pesës së Madhe përfshin hapjen ndaj përvojës, e cila ka lidhje të forta me kuriozitetin. Njerëzit e lartë në këtë tipar janë natyrisht më të gatshëm për të kërkuar informacione të reja dhe për të përqafuar ndryshimin. Ata që janë më të ulët në hapje shpesh përpiqen të përshtaten, jo sepse u mungon motivimi, por sepse i rezistojnë pasigurisë që vjen me mësimin e diçkaje të re.

Këtu kurioziteti bëhet thelbësor. Bëhet fjalë për të qenë i gatshëm për të sfiduar besimet e vjetra, për të hyrë në pasiguri dhe për t’u angazhuar me mundësi të reja.

Më shumë se motivim: Pse njerëzit i rezistojnë ndryshimit në jetën e tyre personale dhe në vendin e punës

Njerëzit nuk i rezistojnë domosdoshmërisht ndryshimit sepse janë dembelë ose të pamotivuar. Ata shpesh i rezistojnë sepse janë të kënaqur me atë që dinë. Kjo është veçanërisht e vërtetë në vendin e punës, ku suksesi i kaluar mund t’i bëjë njerëzit më pak të gatshëm për të eksploruar mënyra të reja të të menduarit. Nëse diçka ka funksionuar më parë, pse rrezikoni ta ndryshoni atë?

Frika është një pengesë kryesore. Njerëzit shqetësohen për dështimin, duken të paaftë ose duke humbur kohë për diçka që mund të mos funksionojë. Ata supozojnë se të mësuarit e aftësive të reja – veçanërisht ato që lidhen me teknologjinë – do të jetë shumë e vështirë, kështu që ata as nuk përpiqen.

Supozimet gjithashtu luajnë një rol. Nëse dikush beson se tashmë e di se si funksionon diçka, ai nuk do të jetë mjaftueshëm kurioz për të eksploruar perspektiva alternative. Kjo është arsyeja pse industritë që mbështeten shumë në përvojën pa vënë në dyshim metodat e vjetruara, shpesh luftojnë për të inovuar.

Teknologjia është një tjetër faktor. Ndërsa AI dhe mjetet dixhitale ofrojnë mundësi të jashtëzakonshme, ato gjithashtu e bëjnë të lehtë shmangien e të menduarit më thellë. Nëse përgjigjet janë të disponueshme menjëherë, ka më pak nxitje për të eksploruar konceptet në një nivel të thellë.

Dhe pastaj është mjedisi ynë. Një kulturë që dekurajon kuriozitetin – qoftë përmes politikave të ngurta, udhëheqjes së bazuar në frikë ose mungesës së inkurajimit – i bën njerëzit më pak të prirur të pyesin, eksperimentojnë ose marrin rreziqe.

Ndërtimi i motivimit kërkon të kuptuarit e lidhjes midis AI dhe kuriozitetit në punë

AI ka potencialin për të riformuar industritë, por vetëm për ata që janë të gatshëm të angazhohen me të. Shumë njerëz hezitojnë, jo sepse nuk janë të motivuar, por sepse nuk dinë nga të fillojnë. Ata supozojnë se AI është shumë komplekse ose shqetësohen se do të bëjnë gabime. I njëjti hezitim ekzistonte me kompjuterët, internetin dhe telefonat inteligjentë. Çdo ndryshim i madh teknologjik ka kërkuar që njerëzit të shtyjnë supozimet dhe frikën e së kaluarës përpara se motivimi të mund të vinte në fuqi.

Kjo është arsyeja pse kurioziteti është kaq i rëndësishëm. Njerëzit që përshtaten më mirë nuk janë domosdoshmërisht më të zgjuarit apo më të aftët. Janë ata që qëndrojnë të hapur për të mësuar. Ata bëjnë pyetje, eksperimentojnë dhe shtyjnë shqetësimin e kaluar. Ata nuk lejojnë që pasiguria t’i ndalojë të ndërmarrin hapin e parë.

Kur njerëzve u mungon motivimi: Si të kultivoni kuriozitet dhe të kapërceni rezistencën në punë

Nëse motivimi nuk është duke u mbajtur, hapi i parë nuk është të detyrosh më shumë disiplinë ose të vendosësh qëllime më të mëdha. Është adresimi i asaj që bllokon kureshtjen.

Pyetjet inkurajuese janë kyçe. Qoftë në udhëheqje apo zhvillim personal, krijimi i një hapësire ku është e sigurt për të eksploruar ide të reja pa frikë nga gjykimi, e bën kuriozitetin më të natyrshëm.

Dështimi i riformulimit ndihmon gjithashtu. Në vend që të shihen gabimet si pengesa, ato duhet të shihen si pjesë e procesit të të mësuarit. Njerëzit që arrijnë të përshtaten me sfidat e reja nuk janë ata që nuk dështojnë kurrë – janë ata që nuk e lënë dështimin t’i ndalojë.

Supozimet sfiduese janë një mënyrë tjetër për të thyer rezistencën. Nëse diçka është bërë gjithmonë në një mënyrë të caktuar, pyetja nëse ka ende kuptim mund të hapë derën për mundësi të reja.

Dhe së fundi, ekspozimi ndaj perspektivave të reja ka rëndësi. Leximi, udhëtimi, biseda me njerëz jashtë një rrethi të njohur – të gjitha këto gjëra zgjerojnë kureshtjen dhe ndihmojnë në thyerjen e barrierave mendore që i mbajnë njerëzit të mbërthyer në të kaluarën.

Hapi i parë për ndërtimin e motivimit në punë ka më shumë rëndësi

Teoritë e motivimit ofrojnë një pasqyrë të vlefshme në atë që drejton sjelljen njerëzore. Por motivimi nuk mund të fillojë pa kuriozitet. Përpara se njerëzit të ndërmarrin veprime, ata duhet të jenë të gatshëm të eksplorojnë, pyesin dhe shtyjnë përtej asaj që është e njohur. Nëse kurioziteti mbyllet nga frika, supozimet ose të menduarit e ngurtë, motivimi ngec para se të ketë një shans për t’u rritur. Sfida më e madhe nuk është gjetja e mënyrave për t’i motivuar njerëzit – është heqja e barrierave që i pengojnë ata të angazhohen në radhë të parë. Bota po ndryshon më shpejt se kurrë, dhe AI është vetëm një shembull i një ndryshimi që kërkon që njerëzit të mendojnë ndryshe. Ata që kanë sukses nuk do të jenë ata që i kishin të gjitha përgjigjet përpara. Ata do të jenë ata që vazhdojnë të bëjnë pyetje.

Forbes