Kriza aktuale, ngjarja e katërt globale e zbardhjes që nga viti 1998, është më intensive se episodi i viteve 2014-17 që bëri që rreth dy të tretat e shkëmbinjve nënujorë globalë të përjetonin zbardhjen e dëmshme.
Zbardhja e koraleve ndodh kur algat shumëngjyrëshe që jetojnë brenda koraleve dhe i ushqejnë ato fillojnë të prodhojnë toksina si rezultat i ngrohjes së ujërave, duke bërë që strehuesit e tyre t’i dëbojnë ato. Kjo i ekspozon koralet ndaj një rreziku shumë të rritur të sëmundjeve dhe urisë.
Ngjarja e përhapur e zbardhjes që tani ka goditur shkëmbinjtë nënujorë të botës që nga viti 2023, fajësohet për rritjen e temperaturës së oqeaneve në mes të ngrohjes globale të shkaktuar nga djegia e lëndëve djegëse fosile dhe aktiviteteve të tjera njerëzore.
Çfarë thanë shkencëtarët?
“Ne po shikojmë diçka që po ndryshon plotësisht fytyrën e planetit tonë dhe aftësinë e oqeaneve tona për të mbështetur jetët dhe mjetet e jetesës,” tha Mark Eakin, sekretar ekzekutiv për Shoqërinë Ndërkombëtare të Koraleve dhe shef i monitorimit të koraleve në pension për Administratën Kombëtare të Oqeanit dhe Atmosferës (NOAA).
“Mënyra më e mirë për të mbrojtur shkëmbinjtë koralorë është adresimi i shkakut rrënjësor të ndryshimit të klimës. Dhe kjo do të thotë reduktim i emetimeve njerëzore që janë kryesisht nga djegia e lëndëve djegëse fosile. Çdo gjë tjetër duket më shumë si një Band-Aid sesa një zgjidhje,” tha Eakin.
“Madhësia dhe shtrirja e stresit të nxehtësisë është tronditëse,” tha Melanie McField, një shkencëtare detare që punon në Karaibe për nismën “Shkëmbinj nënujorë të shëndetshëm për njerëzit e shëndetshëm”. “Disa shkëmbinj nënujorë që deri më tani i kishin shpëtuar stresit të madh të nxehtësisë dhe ne menduam se ishin disi elastikë, iu nënshtruan vdekjeve të pjesshme në 2024.”
“Zbardhja është gjithmonë e frikshme – sikur një reshje e heshtur bore të ketë zbritur në gumë,” shtoi ajo.
“Unë mendoj se njerëzit me të vërtetë duhet të kuptojnë se çfarë po bëjnë – mosveprimi është puthja e vdekjes për shkëmbinjtë koralorë.”
Ngrohja globale do të përkeqësohet
Toka pati vitin e saj më të nxehtë në rekord vitin e kaluar , dhe temperatura mesatare vjetore e sipërfaqes së detit të oqeaneve larg poleve arriti një rekord prej 20.87 C (69.57 F).
Shkencëtarët parashikojnë se në 1.5C të ngrohjes mbi nivelet para-industriale, që Toka arriti vitin e kaluar, rreth 70% deri në 90% e shkëmbinjve koralorë të botës mund të zhduken, gjë që do të kishte një ndikim të madh në jetesën e njerëzve dhe biodiversitetin.
Në 2 C, pothuajse të gjitha koralet do të zhdukeshin, thonë shkencëtarët.
Nëse miratohen politikat aktuale të klimës nga qeveritë botërore, bota mund të ngrohet me 3.1 C deri në vitin 2100.
