Fuqia punëtore shëndetësore evropiane përballet me një krizë të rëndë. Vendet e BE-së, të cilat po plaken me shpejtësi, kanë një mungesë të vlerësuar prej rreth 1.2 milion mjekësh, infermierësh dhe mamish. Mungesa e infermierëve është veçanërisht e ndjeshme. Reporteri ynë Julián López Gómez udhëtoi për në Bullgari, një nga vendet më të prekura.
Një numër i konsiderueshëm infermierësh në BE po i afrohen moshës së daljes në pension, me një numër të kufizuar zëvendësimesh të reja që hyjnë në profesion. Infermierët shpesh përballen me kushte sfiduese pune, duke përfshirë orë të gjata pune, racione të larta pacientësh-stafësh, paga të ulëta dhe tendosje emocionale. Shumë infermierë raportojnë lodhje të tepërt, duke ndikuar në normat e mbajtjes në punë dhe duke dekurajuar profesionin tek të rinjtë.
Konkurrenca midis vendeve të BE-së për të tërhequr dhe mbajtur profesionistë mjekësorë e përkeqëson më tej situatën. E vetëdijshme për problemin, BE-ja po zhvillon një iniciativë 3-vjeçare për të lançuar programe të reja dhe më të mira trajnimi për të tërhequr studentë të rinj në fushën e infermierisë.
Bullgaria është një shembull i qartë i sfidave aktuale. Brenda një dekade, vendi ka humbur mbi 10% të infermierëve të tij, përfshirë shumë që janë larguar për në shtete të tjera anëtare të BE-së në kërkim të pagave dhe kushteve më të mira të punës. Merrni për shembull Elzën. Ajo është një nga 144 infermieret në Spitalin Shtetëror të Blagoevgradit në Bullgarinë jugperëndimore. Elza punon në repartin e ortopedisë.
Pavarësisht përmirësimeve vitin e kaluar, spitali operon nën raportin prej të paktën 2 infermierësh për mjek, i konsideruar gjerësisht nga profesionistët e shëndetësisë si standardi minimal për praktikë të mirë.
“Ëndrra ime ka qenë gjithmonë të punoja si infermiere, megjithëse kishte shumë, shumë mundësi të tjera për studimet e mia. Por unë doja vetëm të bëhesha infermiere. Nëna ime është gjithashtu infermiere, fëmijët e mi gjithashtu. Është një punë e mirë për mua”, thotë Elza. “(Por) Ne marrim shumë pak para dhe për këtë jemi të detyruar të punojmë në dy vende. Më jepen ditë pushimi, kur mund të shoh familjen time. Nuk na duhet të qëndrojmë 24 orë në repart, por kalojmë shumë orë duke punuar. Po lodhem, po lodhem shumë. Shumë punë i tremb infermierët e rinj. Kështu që një nga një ato thjesht zhduken.”
Ashtu si shumë infermierë të tjerë të BE-së, Elza e ka të vështirë të flasë hapur për këtë çështje. Ato kanë frikë për vendet e tyre të punës. Por ajo nuk mund ta fshehë çmimin e lartë personal që shpesh nënkupton profesioni i saj i dashur.
«Ndoshta puna jonë nuk vlerësohet në Bullgari», thotë ajo. «Mund të jap shumë shembuj, situata që nuk janë të drejta. Por në të vërtetë ne disi ndihemi të zhvlerësuar, sepse punon 12 orë, i privon vetes pushimet, i privon vetes ditët e javës, mbrëmjet larg familjes, apo jo? Gjithçka varet nga ana financiare».
Bullgarisë i mungojnë rreth 17,000 infermierë që sistemi i saj shëndetësor të funksionojë në mënyrë efikase. Pra, si ta zgjidhim ose të paktën ta përmirësojmë situatën?
Milka Vassileva është Presidente e Shoqatës Bullgare të Profesionistëve të Kujdesit Shëndetësor me 32,000 anëtarë. Ajo ka punuar si infermiere klinike për 43 vjet.
Puna e infermierëve ka rëndësi, thotë ajo, dhe duhet të njihet në përputhje me rrethanat, pohon ajo.
“Sipas llogaritjeve tona, që infermierët të qëndrojnë në Bullgari, paga fillestare do të duhet të jetë të paktën trefishi i pagës minimale në vend”, thotë Milka Vassileva. “Çfarë mund të bëjë Komisioni Evropian? Ne kemi parë tashmë shumë deklarata, dokumente të ndryshme financiare dhe çfarëdo qoftë që u janë referuar Shteteve Anëtare. Edhe në raportin semestral të BE-së për Bullgarinë, shkruhet shprehimisht se investimet në kujdesin shëndetësor duhet të rriten, në mënyrë që infermierët të kenë mundësinë të punojnë në atë që janë trajnuar vërtet. Dhe kjo vetëm në institucionet mjekësore, por edhe në kujdesin ambulator, gjë që aktualisht nuk është rasti.”
Ekspertët bien dakord që, përveç financimit, çdo strategji në nivel BE-je duhet të përfshijë edhe përmirësime në aspekte të tilla si planifikimi, rekrutimi, trajnimi, kushtet e punës dhe zhvillimi profesional.
