Një adresë emaili e vjedhur apo e kompromentuar mund të kthehet në një makth të vërtetë. Por me disa hapa të thjeshtë dhe të shpejtë, mund të rimerrni kontrollin dhe të parandaloni dëme të mëtejshme.
Adresa e emailit nuk është më thjesht një mjet komunikimi. Ajo është kthyer në qendrën e jetës sonë digjitale – përdoret si hyrje (login) për dhjetëra apo qindra shërbime, nga rrjetet sociale tek platformat e blerjeve online. Ndaj, nëse harroni fjalëkalimin, apo më keq, dikush tjetër e merr nën kontroll, situata mund të bëhet shumë stresuese.
Çfarë të bëni menjëherë nëse zbuloni se adresa juaj është vjedhur:
-
Përpiquni të ndryshoni fjalëkalimin nga një pajisje ku keni hyrë më parë me këtë email. Idealisht, përdorni një pajisje të njohur, si kompjuteri apo telefoni juaj personal, i lidhur me Wi-Fi-në e shtëpisë. Edhe shfletuesi (browser) që përdorni mund të ndihmojë – zgjidhni atë që përdorni zakonisht.
-
Përdorni procesin e rikuperimit të llogarisë të ofruar nga platforma përkatëse (si Google apo Microsoft). Nëse keni vendosur më parë një email rikuperimi apo një numër telefoni, përdorini për të rifituar aksesin.
-
Përgjigjuni me kujdes të gjitha pyetjeve të rikuperimit, edhe nëse nuk i mbani mend plotësisht përgjigjet. Përpiquni të listoni edhe fjalëkalimet e vjetra që mund t’i kujtoni. Mund të duhen deri në 24 orë për të përfunduar verifikimi i llogarisë.
-
Nëse nuk keni sukses, krijoni një adresë të re emaili. Kjo do t’ju ndihmojë të migroni të gjitha shërbimet e rëndësishme në një llogari të re që mund ta kontrolloni.
Pasi të rimerrni kontrollin mbi llogarinë ose të krijoni një të re:
-
Vendosni një fjalëkalim të fortë dhe unik për këtë adresë emaili. Ai duhet të ketë të paktën 12 karaktere (sa më i gjatë, aq më mirë) dhe të përmbajë shkronja të mëdha, të vogla, numra dhe simbole. Mund të kombinoni fjalë të rastësishme, një varg këngësh të lehtë për t’u kujtuar apo një citim personal.
-
Përdorni një menaxher fjalëkalimesh për të ruajtur fjalëkalimin dhe të dhëna të tjera të rëndësishme.
-
Aktivizoni vërtetimin me dy hapa (two-step verification), duke përdorur një aplikacion që gjeneron kode (si Google Authenticator apo Authy) në vend të mesazheve SMS. Ruani kodet rezervë në një vend të sigurt.
-
Mundësisht, përdorni “passkey” në vend të fjalëkalimit, një sistem i ri që përdor pajisjen dhe gjurmët biometrike për t’ju identifikuar dhe nuk mund të vidhet si një fjalëkalim klasik.
-
Vendosni një email dhe numër telefoni për rikuperim, që t’ju ndihmojnë në rast se humbni aksesin sërish.
-
Shtoni pyetje sigurie nëse llogaria juaj e lejon dhe vendosni përgjigje që janë të vështira për t’u hamendësuar. Sigurohuni t’i shkruani diku për kujtesë.
Këshillë për fund: Në epokën digjitale, ruajtja e sigurisë së llogarive tuaja është po aq e rëndësishme sa mbrojtja e kartës së identitetit apo e portofolit. Mos i lini këto hapa për nesër. Merrni masa sot dhe qëndroni një hap përpara hakerëve.
