media sociale

A mund të fajësojmë rrjetet sociale për shqetësimet psikologjike të Gjeneratës Z?

Gjenerata Z i referohet individëve të lindur midis viteve 1996 dhe 2010. Ata përbëjnë brezin e dytë më të ri, midis Mijëvjeçarëve (Millennials) dhe Gjeneratës Alfa.
Identiteti i këtij brezi është formësuar nga epoka dixhitale, ankthi klimatik, ndryshimet ekonomike dhe pandemia e COVID-19.
Gen Z njihet si brezi i parë “i lindur dixhitalisht”, ata që janë rritur me internetin si pjesë natyrale të jetës së përditshme.

Në vitet e fundit, një debat i gjerë ka marrë hov në lidhje me ndikimin e mediave sociale në shëndetin mendor të të rinjve. Për Gen Z, rrjete si TikTok, Instagram dhe Snapchat nuk janë më vetëm forma argëtimi, por pjesë e pandashme e identitetit, marrëdhënieve dhe vetëvlerësimit të tyre.
Por sa i madh është në të vërtetë ndikimi i këtyre platformave?

Dhe a mund të konsiderohen ato një faktor kyç në rritjen e rasteve të depresionit dhe ankthit?

1. Gen Z dhe “fëmijëria e humbur”

Të rriturit që kanë kaluar fëmijërinë pa rrjete sociale shpesh shprehin nostalgji për atë periudhë.
Ndërkohë, shumë të rinj të Gen Z ndihen ndryshe: mbi 40% e adoleshentëve amerikanë shprehen se do të donin që Snapchat dhe TikTok të mos ishin shpikur kurrë.
Në Mbretërinë e Bashkuar, më shumë se gjysma e vajzave adoleshente do të dëshironin të kishin kaluar adoleshencën pa internet.

Ky fenomen nuk lidhet thjesht me nostalgjinë, por me ndikimin e thellë që rrjetet sociale kanë në përvojën e fëmijërisë, identitetin personal dhe shëndetin mendor të të rinjve.

2. Argumentet PRO: Rrjetet sociale si faktor në krizën e shëndetit mendor

Njëra palë e debatit argumenton se rritet e shpejta të rasteve të depresionit, ankthit dhe tentativave për vetëvrasje te të rinjtë përkojnë me shpërthimin e përdorimit të rrjeteve sociale.
Sidomos vajzat adoleshente duken më të ndjeshme ndaj efekteve negative.

Disa prej faktorëve të lidhur drejtpërdrejt me përdorimin intensiv të mediave sociale përfshijnë:

  • presionin për të dukur mirë;

  • krahasimet e vazhdueshme me të tjerët;

  • bullizmin online;

  • ekspozimin konstant ndaj standardeve joreale.

Sipas studimeve, Gen Z kalon disa orë në ditë në platforma sociale. Edhe pse kjo mund të duket e padëmshme, efekti kumulativ ndikon ndjeshëm në mirëqenien emocionale, duke krijuar një brez që shpesh ndjehet i vetmuar, i pasigurt dhe i frikësuar nga imazhi i tij online.

3. Argumentet KUNDËR: Nuk janë vetëm rrjetet sociale

Pala tjetër e debatit thekson se nuk ekzistojnë prova të qëndrueshme që rrjetet sociale janë shkaku kryesor i problemeve të shëndetit mendor.
Shumë studime ofrojnë rezultate kontradiktore, madje disa nuk gjejnë asnjë lidhje mes përdorimit të rrjeteve sociale dhe humorit negativ.

Sipas këtij qëndrimi, rritja e rasteve të depresionit mund të lidhet edhe me faktorë të tjerë si:

Prandaj, zgjidhja nuk qëndron në ndalimin e rrjeteve sociale, por në ofrimin e mbështetjes së qëndrueshme psikologjike dhe edukimit për mirëqenie mendore.

4. Statistika që shqetësojnë
  • Vetmia: Para epokës së rrjeteve sociale, rreth 20% e adoleshentëve raportonin ndjenja vetmie; sot kjo shifër ka kaluar 35% në SHBA.

  • Depresioni dhe ankthi: Sipas CDC, depresioni tek vajzat e reja të Gen Z është rritur me mbi 50% që nga viti 2010.

  • Tentativat për vetëvrasje: Janë në nivele më të larta krahasuar me brezat e mëparshëm, veçanërisht tek përdoruesit e rregullt të rrjeteve sociale.

  • Presioni kulturor dhe social: Vajzat raportojnë më shumë stres lidhur me pamjen, krahasimet sociale dhe ndjekjen e trendeve virale.

Edhe pse rrjetet sociale nuk janë shkaku i vetëm, ato përforcojnë stresin dhe pasiguritë e të rinjve, duke ndikuar drejtpërdrejt në përvojën e tyre të adoleshencës.

5. Pikat e përbashkëta

Pavarësisht qëndrimeve të ndryshme, ekziston një dakordësi mbi disa çështje themelore:

  • është thelbësore të dëgjohet zëri i vetë adoleshentëve;

  • nuk duhet demonizuar një brez i tërë;

  • nevojitet arsimim për përdorim të vetëdijshëm të rrjeteve sociale;

  • kërkohen më shumë kërkime shkencore dhe politika mbështetëse reale për shëndetin mendor.

6. Në përfundim: kush ka të drejtë?

Debati mbetet i hapur. Rrjetet sociale nuk janë neutrale, ato formësojnë mënyrën si Gen Z percepton veten dhe botën.
Megjithatë, problemet e shëndetit mendor kanë një gamë të gjerë shkaktarësh, që përfshijnë faktorë socialë, ekonomikë dhe emocionalë.

Zgjidhja nuk qëndron në ndalimin e teknologjisë, por në edukimin për përdorim të ndërgjegjshëm dhe në krijimin e një sistemi mbështetës për mirëqenien mendore të të rinjve.

Në një botë ideale, Gjenerata Z mund të ketë një fëmijëri të balancuar, ku teknologjia është mjet zhvillimi, jo pengesë për mirëqenie.

Psikologuonline

Postime të ngjashme

Filloni të shkruani termin tuaj të kërkimit më lart dhe shtypni enter për të kërkuar. Shtypni ESC për të anuluar.

Back To Top