Rritja ekonomike në rajon do të mbështetet nga eksportet dhe investimet, ndërsa krijimi i vendeve të punës mbetet sfida kryesore për vendet e Ballkanit Perëndimor.
Rritja ekonomike në Ballkanin Perëndimor pritet të ngadalësohet në vitin 2025, përpara se të riforcohet në vitin 2027, sipas raportit më të fundit të Bankës Botërore për rajonin. Parashikimet e reja tregojnë se ekonomitë e Shqipërisë, Kosovës, Maqedonisë së Veriut, Malit të Zi, Bosnjë-Hercegovinës dhe Serbisë do të rriten me një mesatare prej 3 për qind në vitin 2025, ndërsa pritet të arrijnë në 3.6 për qind në vitin 2027.
Sipas Bankës Botërore, ngadalësimi i pritshëm për vitin 2025 lidhet me inflacionin ende të lartë dhe me dobësimin e konsumit pas një periudhe rimëkëmbjeje të shpejtë. Megjithatë, rritja pritet të mbështetet në investime dhe eksporte, të ndikuara nga përmirësimi gradual i kushteve në ekonominë globale.
“Ballkani Perëndimor po përparon në drejtim të një ekonomie më moderne, por duhet të përqendrohet në krijimin e vendeve të punës dhe përmirësimin e aftësive të punonjësve,” theksoi Xiaoqing Yu, Drejtoreshë e Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor. Sipas saj, investimet në infrastrukturë, arsim dhe shëndetësi janë thelbësore për të nxitur produktivitetin dhe zhvillimin e sektorit privat.
Në Shqipëri, ekonomia pritet të rritet me rreth 3.4 për qind në vitin 2025, e mbështetur nga kërkesa e brendshme dhe turizmi, sipas të dhënave të raportit. Inflacioni pritet të qëndrojë në nivelin 3 për qind, ndërsa Banka Botërore vlerëson se reformat fiskale dhe zhvillimi i bizneseve të gjelbra dhe digjitale janë kyçe për ruajtjen e ritmeve pozitive të rritjes.
Megjithëse rritja ekonomike mbetet e qëndrueshme, sfida të tilla si papunësia e lartë, veçanërisht te të rinjtë dhe gratë, dhe mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar mbeten pengesë për zhvillimin afatgjatë.
Raporti thekson se Ballkani Perëndimor përballet me mungesë të fuqisë punëtore dhe pjesëmarrje të ulët në tregun e punës, veçanërisht në mesin e grave, të rinjve dhe personave mbi moshën 55 vjeç. Sipas projeksioneve, popullsia në moshë pune në rajon pritet të ulet me gati 20 për qind deri në vitin 2050, çka mund të shkaktojë mungesë prej më shumë se 190 mijë punëtorësh në dekadën e ardhshme.
Për t’i bërë ballë kësaj tendence, Banka Botërore rekomandon që vendet e rajonit të forcojnë politikat për krijimin e bizneseve, të thjeshtojnë rregullat për ndërmarrjet e vogla dhe të nxisin përdorimin e teknologjive të reja digjitale.
Institucioni ndërkombëtar thekson se përmirësimi i qeverisjes, konkurrueshmërisë dhe klimës së investimeve janë faktorë vendimtarë për rritjen e qëndrueshme. Gjithashtu, mbështetja për ndërmarrjet e reja (start-up-et), investimet në energji të pastër dhe zhvillimi i sektorit të transportit janë thelbësore për të rritur produktivitetin dhe për të krijuar më shumë vende pune.
Raporti i rregullt ekonomik për Ballkanin Perëndimor publikohet çdo gjashtë muaj nga Banka Botërore dhe analizon trendet kryesore ekonomike në gjashtë vendet e rajonit.
Burimi: Raporti i Rregullt Ekonomik i Bankës Botërore për Ballkanin Perëndimor, tetor 2025.
