Bashkimi Evropian ka vendosur objektiva ambicioze për klimën, duke synuar të arrijë emetimet neto zero deri në vitin 2050. Së fundmi, është diskutuar një qëllim tjetër ambicioz: reduktimi i emetimeve me 90% deri në vitin 2040. Për të kufizuar ngrohjen globale në 1.5°C mbi nivelet paraindustriale, shkenca kërkon dy veprime kyçe: ulje të shpejtë dhe drastike të emetimeve dhe heqje të 6-10 gigatonëve dioksid karboni nga atmosfera çdo vit. Por, ndërsa reduktimi i emetimeve merr më shumë vëmendje, heqja e karbonit mbetet në hije. Kjo duhet të ndryshojë!
Kostot dhe përfitimet e heqjes së karbonit
Për të realizuar heqjen e karbonit në shkallë të gjerë, investimet në teknologjitë përkatëse duhet të rriten ndjeshëm, nga 5-13 miliardë dollarë sot, në 6-16 trilion dollarë deri në vitin 2050. Ky nivel investimi, i cili është të paktën dyfishi i të ardhurave vjetore të industrisë së naftës dhe gazit, nuk është thjesht një nevojë klimatike, por edhe një mundësi biznesi. Deri në vitin 2050, industria globale e heqjes së karbonit mund të gjenerojë të ardhura nga 300 miliardë deri në 1.2 trilion dollarë.
Roli i tregjeve të karbonit
Tregjet e karbonit ofrojnë një burim të rëndësishëm financimi për projektet e heqjes së karbonit, duke inkurajuar bizneset të investojnë në zgjidhje të gjelbra. Sot, ekzistojnë dy qasje kryesore:
- Tregjet e përputhshmërisë – të rregulluara nga kuota të detyrueshme për reduktimin e karbonit, duke përfshirë Sistemin e Tregtimit të Emisioneve të BE-së (ETS), i cili kufizon emetimet për sektorë të caktuar dhe lejon shkëmbimin e lejimeve.
- Tregjet vullnetare – ku kompanitë dhe individët blejnë kredi karbonike për të kompensuar emetimet e tyre, pa detyrime rregullatore.
Megjithatë, tregjet vullnetare janë përballur me kritika të ashpra për mungesë transparence dhe standarde jokonsistente, duke rezultuar shpesh në kredi me cilësi të ulët dhe praktika të diskutueshme si “larja e gjelbër.”
Nevoja për rregullim dhe standarde të forta
Për të ndihmuar në financimin dhe përshkallëzimin e teknologjive të heqjes së karbonit, është i domosdoshëm rregullimi efektiv. Japonia dhe Kalifornia kanë nisur iniciativa që integrojnë heqjen e karbonit në tregjet e tyre të karbonit, duke siguruar certifikim të rreptë për praktikat e përdorura. BE-ja duhet të ndjekë një model të ngjashëm, duke vendosur rregulla të qarta për certifikimin dhe përdorimin e kredive të karbonit.
Progres dhe sfidat në BE
Miratimi i kuadrit të certifikimit të heqjes së karbonit nga BE-ja këtë vit shënon një hap të rëndësishëm përpara. Megjithatë, mbeten sfida, përfshirë harmonizimin e kësaj kornize me rregulloret ekzistuese dhe përfshirjen e mëtejshme të sektorëve privatë dhe publikë në përpjekje të koordinuara.
Ndërsa BE-ja përgatitet të rishikojë ETS në vitin 2026, kjo paraqet një mundësi për të udhëhequr në promovimin e teknologjive të gjelbra dhe për të integruar heqjen e karbonit si një komponent thelbësor të politikave klimatike. Veprimet e menjëhershme dhe të mirëkoordinuara mund të sjellin përfitime të mëdha ekonomike dhe mjedisore, duke ndihmuar në krijimin e një të ardhmeje të qëndrueshme.