Hapësira është e pafundme. Jetojmë në një planet të vogël që rrotullohet rreth një ylli të fshehur në skajet e largëta të një galaktike, një nga rreth 2 trilion galaktikash në universin e njohur. Madhësia e hapësirës është me të vërtetë mbresëlënëse. Planeti Tokë ndodhet në një nga krahët spirale të Rrugës së Qumështit, të njohur si Krahu Orion, që shtrihet rreth dy të tretat e rrugës nga qendra e galaktikës.
Përmasat e Tokës tashmë janë të njohura,12.756 kilometra (7.926 milje) përtej gjithashtu edhe përmasat e Diellit, rreth 1.391.000 kilometra (864.400 milje) përtej. Por, sa e madhe është Rruga e Qumështit? Deri tani, madhësia e vërtetë e galaktikave ka mbetur një mister.
Zbulimi i përmasave të reja të galaktikave
Një studim i ri, i botuar në revistën Nature Astronomy, ka zbuluar se galaktikat janë shumë më të mëdha se ç’mendohej më parë, ndoshta disa herë më të mëdha. Struktura spirale e galaktikës që njihet është vetëm bërthama më e vogël e saj. Për Rrugën e Qumështit, kjo është rreth 100,000 vite dritë në gjatësi.
Drita e yjeve, e vendosur në krahët spirale, shtrihet në rreth 7.800 vite dritë në hapësirën e thellë, e cila më parë mendohej të ishte vendi ku përfundonte galaktika dhe fillonte hapësira e thellë. Studimi ka zbuluar se “halos” të mëdha gazi shtrihen përtej spiraleve të dukshme të dritës yjore, larg në hapësirën e thellë.
“Halos” e gazit: Një perspektivë e re
Këto “halos” gazi u bënë të dukshme për astronomët vetëm me teknika të reja imazherie. Metodat e reja u dhanë mundësi astronomëve të zbulojnë “halos” e gazit galaktik mbi 100.000 vite dritë në hapësirë të thellë, duke rritur në mënyrë të konsiderueshme vlerësimet për përmasat e galaktikave. Në fakt, halosi i gazit nga galaktikat shtrihet aq larg në hapësirën e thellë, saqë galaktikat ndërveprojnë me njëra-tjetrën. Gjetjet sugjerojnë se Rruga e Qumështit ka të ngjarë të ndërveprojë me fqinjin më të afërt, galaktikën Andromeda, e cila ndodhet rreth 2,5 milionë vite dritë larg.
Rëndësia e zbulimeve
“Tani po vërejmë se ku mbaron ndikimi i galaktikës, tranzicioni ku ajo bëhet pjesë e mjedisit përreth dhe më në fund ku bashkohet me rrjetën më të madhe kozmike dhe galaktikat e tjera. Këto kufij janë shpesh të turbullt dhe të paqarta”, tha Nikole Nielsen, autore kryesore e studimit dhe studiuese në Universitetin Swinburne në Australi.
Shkencëtarët besojnë se ky zbulim do të ndihmojë për të kuptuar një nga pyetjet më të mëdha në astronomi: si evoluojnë galaktikat? Studimi i halos së gazit nga galaktika të ndryshme, ato që formojnë yje dhe ato që nuk formojnë më yje, do të ndihmojë për të kuptuar se si galaktikat ndërtojnë masën me kalimin e kohës dhe çfarë ndikimi kanë kur ndërveprojnë me njëra-tjetrën.
