A di Gjenerata Z të shkruajë me shkrim dore? Për mijëra vjet, shkrimi ka qenë një nga lidhjet kryesore të komunikimit njerëzor. Ai na ka mundësuar që njohuritë, historitë dhe kulturat të ruhen për shumë e shumë shekuj. Megjithatë, një trend i ri po shfaqet gradualisht, veçanërisht midis Gjeneratës Z. Këta të rinj, të lindur nga fundit i vitit 1990 dhe fillimit të viteve 2010, duket se po humbasin aftësi thelbësore që na ka shoqëruar për rreth 5,500 vjet. Sipas studimeve të fundit nga Universiteti i Stavanger, rreth 40% e këtij brezi po humbet aftësinë e të shkruarit me shkrim dore. Ky fenomen ngre shumë pikëpyetje në lidhje me evolimin e aftësive tona për të komunikuar në mënyrë efektive.
Teknologjia dixhitale ka transformuar gradualisht mënyrën se si ne komunikojmë, duke e bërë shkrimin me dorë gjithnjë e më pak të përdor. Nga platformat e mesazheve të menjëhershme te rrjeteve sociale, të rinjtë preferojnë shkëmbime të shpejta dhe të shkurtra. Tastierat dhe ekranet me prekje kanë zëvendësuar stilolapsat dhe letrën në shumë aspekte të jetës së përditshme. Ky ndryshim është kaq i thellë sa disa ekspertë besojnë se Gjenerata Z mund të jetë brezi i parë që nuk e zotëron shkrimin me dorë në një nivel funksional.
Megjithatë, shkrimi me dorë luan një rol kyç në zhvillimin kognitiv. Ai është i lidhur me aftësi të tilla si kujtesa dhe të kuptuarit, sepse e angazhon trurin në mënyra të ndryshme nga përdorimi i tastierës. Kjo aftësi, e cila ka formuar qytetërimin njerëzor, tani është nën kërcënim nga përhapja e gjerë e teknologjisë dixhitale.
Implikimet për komunikimet globale
Sipas studimeve të ndryshme dhe dëshmive të profesorëve nga disa universitete, të raportuara nga gazeta turke Türkiye Today, të rinjtë e gjeneratës Z e kanë integruar aq shumë përdorimin e tastierave në jetën e tyre të përditshme saqë e gjejnë veten “të hutuar” kur duhet t’i rikthehen shkrimit me dorë. Ashtu si me çdo aftësi që gërryhet me kalimin e kohës për shkak të mungesës së praktikës, studentët tani po tregojnë një përkeqësim të dukshëm të shkrimit me dorë, i cili shpesh duket i çorganizuar dhe i vështirë për t’u lexuar.
Profesoresha Nedret Kiliceri shpjegon se edhe studentët e universitetit nuk kanë njohuri për rregullat themelore të shkrimit. Sipas saj, studentët shmangin fjalitë e gjata dhe nuk shkruajnë më paragrafë koherentë. Ata preferojnë fjali të izoluara në vend të paragrafëve që grupojnë fjali me kuptim mes tyre. Studentët madje vijnë në universitet pa stilolapsa dhe përdorin tastierë gjatë gjithë kohës. Profesoresha e sheh këtë si një ndikim të mediave sociale.
Për më tepër, humbja e shkrimit me dorë nuk ndikon vetëm në aftësinë për të shkruar një letër ose një kartolinë. Ajo ka një ndikim të thellë në mënyrën se si Gjenerata Z e percepton dhe e interpreton botën. Shkrimi me dorë shpesh shoqërohet me një formë komunikimi më të menduar dhe personale, në kontrast me natyrën shpesh impulsive të teksteve dixhitale.
Në fund të fundit, pyetja mbetet: si do ta gjejnë Gjenerata Z dhe brezat e ardhshëm një ekuilibër midis botës dixhitale dhe aftësive që kanë formësuar shoqërinë tonë? Përgjigjet e kësaj pyetjeje do të përcaktojnë kryesisht mënyrën se si komunikojmë dhe e kuptojmë botën në të ardhmen.
