Disa ideologji fetare dhe politike kundërshtuan Krishtlindjet në historinë evropiane. Shpesh herë traditat festive kanë rezultuar përçarëse në të gjithë kontinentin. Pak gjëra përmbledhin moton e Evropës të Bashkuar në diversitet sa traditat e Krishtlindjeve.
Nga Kaukazi në bregdetin e Atlantikut, mënyra në të cilën kontinenti feston sezonin festiv dhe i atribuon rëndësi ditëve të ndryshme është jashtëzakonisht e larmishme dhe vazhdon të ndryshojë deri më sot.
Cilat kombe i ndaluan festimet e Krishtlindjeve në histori?
Në 1640, parlamenti skocez miratoi një projekt-ligj që shpalli të paligjshme “pushimet e Yule”, periudhën festive midis 21 dhjetorit dhe 1 janarit.
Ky veprim ishte pjesë e luftës së kombit kundër katolicizmit pasi Skocia u bë protestante. Katër shekuj më vonë, Krishtlindjet nuk u bënë festë publike deri në vitin 1958.
Gjatë sundimit puritan të Oliver Cromwell, Anglia fqinje miratoi një ndalim të ngjashëm në 1647, i cili preku edhe Pashkët, në një përpjekje për të pastruar kombin nga praktikat katolike.
Megjithatë, ndalimi ishte kryesisht jopopullor dhe i injoruar nga shumica e popullsisë. Ajo u hoq në vitin 1660, sapo monarkia u rivendos pas vdekjes së Cromwell.
Më shumë se një shekull më vonë, në 1793, Franca ndaloi të gjitha festat fetare për të “çkrishteruar” vendin në mes të shtytjes së Revolucionit për praktika ateiste, si Kulti i Arsyes.
Kishat duhej të qëndronin të mbyllura më 24 dhe 25 dhjetor, por, përsëri, kjo nuk i ndaloi shumicën e francezëve të festonin madje dhe as të rindërtonin skenat e lindjes së Krishtit në shtëpitë e tyre. Napoleoni i dha fund fanatizmit anti-kishë në 1801 duke nënshkruar Konkordatin me Selinë e Shenjtë.
Doktrinat ateiste e shtynë Bashkimin Sovjetik të shfuqizonte të gjitha festat fetare në vitin 1929.
Pse evropianët i festojnë Krishtlindjet në ditë të ndryshme?
Arsyeja është se Kisha Katolike dhe një pjesë e Kishës Ortodokse funksionojnë në kalendarë të ndryshëm.
Në vitin 1582, Papa Gregori XIII ndryshoi kalendarin e vjetër romak, i njohur gjithashtu si kalendari Julian, sepse mbivlerësoi pak kohëzgjatjen e një viti.
Kalendari i ri i lëshuar nga Papa, kalendari Gregorian, është tani 13 ditë përpara sistemit të lashtë romak.
Disa të krishterë ortodoksë vazhduan të përdornin kalendarin e lashtë. Kjo do të thotë se 25 dhjetori i tyre tani bie më 7 janar të vitit të ardhshëm në vendet e krishtera perëndimore.
Megjithatë, disa komunitete ortodokse, si ato në Rumani, Shqipëri, Greqi, Bullgari dhe Qipro, janë përshtatur me kalendarin Gregorian dhe tani festojnë Krishtlindjet më 25 dhjetor.
Kishat e tjera ortodokse, për shembull, në Serbi, Moldavi, Rusi, Bjellorusi ose Gjeorgji, ende festojnë Krishtlindjet më 7 janar.
Ukraina po bënte të njëjtën gjë, por në vitin 2023, pas pushtimit në shkallë të plotë të Rusisë, parlamenti i saj votoi për të zhvendosur ditën e Krishtlindjes në 25 dhjetor, duke zgjedhur që tani e tutje të respektojë kalendarin Gregorian.
Ku nata e Krishtlindjeve është më e rëndësishme se dita e Krishtlindjes?
Në pjesën më të madhe të Evropës veriore, për shembull, në Gjermani, Finlandë, Suedi, Norvegji dhe Danimarkë, nata e Krishtlindjes ka një vlerë simbolike më të lartë se dita aktuale e Krishtlindjes, duke shënuar gjithashtu rastin kur shkëmbehen dhuratat.
Mbretëria e Bashkuar është një histori krejt tjetër. Dita e Krishtlindjes në përgjithësi konsiderohet më e rëndësishme se nata e Krishtlindjes.
Skocia është një përjashtim brenda përjashtimit. Për shkak të traditave të lashta kelte dhe norvegjeze, nata e Vitit të Ri (“Hogmanay”) ka qenë historikisht shumë më e rëndësishme se Krishtlindjet.
Në jug, në Francë, Portugali, Itali dhe Spanjë, nata e Krishtlindjeve dhe dita e Krishtlindjes shihen si po aq të rëndësishme.
Megjithatë, ndërsa nata e Krishtlindjeve është më intime dhe e rezervuar për të dashurit më të afërt, festat e Krishtlindjeve janë përgjithësisht më të gjata dhe shtrihen për më shumë njerëz.
