Ligjvënësit francezë po mbajnë këtë të mërkurë një votë mosbesimi ndaj qeverisë së brishtë të pakicës të Kryeministrit Michel Barnier, ndërsa ekonomistët paralajmërojnë se stagniacioni i mundshëm politik do të ketë kosto të lartë ekonomike. Dy “propozime kufizimesh” të paraqitura nga partitë e opozitës së majtë dhe të ekstremit të djathtë do të diskutohen dhe votohet rreth orës 16:00, sipas orës lokale. Qeveria pritet të largohet vetëm tre muaj pas formimit të saj. Nëse qeveria shembet, Barnier – i cili nuk arriti të gjejë një kompromis brenda Asamblesë Kombëtare të ndarë thellë për të kaluar projektligjin e buxhetit për 2025, me synim uljen e deficitit të lartë francez – do të detyrohet të dorëzojë dorëheqjen e tij te Presidenti Emmanuel Macron.
Nga aty, mbizotëron pasiguria. Macron do të duhet të emërojë një kryeministër të ri, pas vështirësive që ka pasur për të bërë një emërim të tillë pas zgjedhjeve të papritura të verës, të cilat i dhanë më shumë vota koalicionit të majtë, por asnjë parti nuk mori shumicën. Barnier ishte parë si një teknokrat për kompromis.
“Me dorëzimin e Barnier, Macron mund të kërkojë që ai të jetë kujdestar. Opsioni alternativ është i pasigurt për shkak të mungesës evidente të shumicës,” tha Carsten Nickel, nëndrejtor i kërkimeve në Teneo.
Statusi i kujdestarit mund të zgjatet për muaj, pasi zgjedhjet e reja nuk mund të mbahen deri vitin e ardhshëm, ndërkohë që një mundësi tjetër është dorëheqja e Macron, që do të shkaktonte zgjedhje presidenciale brenda 35 ditëve, tha Nickel.
Në mes të pasigurisë, kostot e huamarrjes për Francën po rriten, ndërkohë që euro është përfshirë nga ndjeshmëria negative, e cila është përkeqësuar nga të dhënat e dobëta të prodhimit nga zona e euros dhe pasiguria politike në Gjermani.
“Franca po përballet me perspektivën e një deficiti fiskal në rritje që do të bëhet më i shtrenjtë për t’u financuar, ndërsa normat e interesit të obligacioneve të saj po rriten për shkak të kësaj pasigurie,” thanë analistët e Maybank në një shënim këtë të mërkurë.
Për investitorët ndërkombëtarë, situata në Francë duket “shumë e keqe,” tha Javier Díaz-Giménez, profesor i Ekonomisë në Shkollën e Biznesit IESE të Spanjës, në një intervistë telefonike për CNBC.
“Pa një buxhet, ata vërtet do të dështojnë, jo sepse nuk mund të paguajnë interesin mbi borxhin e tyre, por sepse nuk do ta bëjnë pa një buxhet. Agjencitë e vlerësimit tashmë po lëshojnë paralajmërime, obligacionet franceze 10-vjeçare kanë një premium më të lartë se ato të Greqisë, që është çmenduri në aspektin e bazave ekonomike,” tha ai.
Ekonomistët tashmë kishin ulur parashikimet e rritjes për Francën pas publikimit të propozimit të buxhetit në tetor, për shkak të rritjes së taksave dhe uljeve të shpenzimeve publike.
Analistët në bankën holandeze ING, të cilët më parë kishin parashikuar ngadalësimin e rritjes ekonomike të Francës nga 1.1% në 2024 në 0.6% në 2025, thanë të martën se rënia e qeverisë së Barnier “do të ishte lajmi i keq për ekonominë franceze.”
Ata gjithashtu parashikuan kalimin e një buxheti të përkohshëm që pasqyron kornizën e vitit 2024.
“Një buxhet i tillë nuk do të korrigjojë trajektoren e shpenzimeve publike,” thanë ata, duke hedhur poshtë objektivin e Barnier për të ulur deficitin publik nga 6% i PBB-së në 5% në vitin 2025 – që do të thotë se Franca nuk do të lëvizë drejt arritjes së rregullave të reja fiskale të Bashkimit Evropian.
“Në një kohë kur rritja ekonomike në Francë po ngadalësohet ndjeshëm, ky është lajm i keq. Deficiti publik do të mbetet i lartë, borxhi do të vazhdojë të rritet dhe qeveria e ardhshme – kurdo që të jetë ajo – do të ketë një detyrë edhe më të vështirë për të rregulluar financat publike,” thanë analistët e ING.
Gilles Moëc, ekonomisti kryesor i grupit në AXA, vuri në dukje në një shënim të hënën se “Franca mund të mbështetet në rezerva të mëdha të kursimeve vendase për të zëvendësuar investitorët ndërkombëtarë, dhe të dhënat nga zona e euros ndihmojnë për të ndarë normat e interesit të Evropës nga ato të SHBA-ve, por në afat të mesëm, drejtimi i shumë kursimeve vendase për financimin e qeverisë mund të rëndojë në dinamikën e rritjes.”
“Besimi i konsumatorëve tashmë ka rënë dhe norma e kursimeve mund të rritet akoma më tej, duke penguar ringjalljen e konsumit, mbi të cilin qeveria mbështetet për të siguruar të ardhurat tatimore në 2025,” tha Moëc.
Ndërsa të dy vendet janë të bllokuara në turbullira politike, hendeku mes kostove të huamarrjes për Francën dhe ato të Gjermanisë u zgjat në një nivel rekord 12-vjeçar këtë muaj.
Megjithatë, Díaz-Giménez nga Shkolla e Biznesit IESE tha se në disa mënyra, perspektiva për Francën ishte më pozitive se ajo për ekonominë më të madhe të zonës së euros.
“Ne në Francë, perspektivat ekonomike janë të pasigurta, por nuk do të jetë një katastrofë nëse mund të shmangen rreziqet shtesë. Deficiti i lartë fiskal është i vështirë për t’u rregulluar dhe kërkon harmoni politike, por ata mund të gjejnë ende një rrugë, thjesht kjo i vë presion politikanëve për të bërë punën e tyre dhe për të zgjidhur problemet reale, në këtë rast qëndrueshmërinë fiskale,” tha ai për CNBC.
“Por në Gjermani, problemi është rritja. Ekonomia gjermane ka nevojë për një adaptim të madh në një mjedis të ri pa gazin rus dhe në të cilin prodhimi i makinave në Evropë duket si një plan biznesi shumë i keq. Nga një këndvështrim ekonomik, kjo është më e vështirë për t’u zgjidhur sesa problemi i Francës.”
