Vendet evropiane kanë parë viruse dimërore që qarkullojnë, që nga pandemia COVID-19, me sistemet shëndetësore që përballen me një “kërcënim të trefishtë” të mundshëm të sëmundjeve, thonë agjencitë shëndetësore.
“Ndikimi shëndetësor, social dhe ekonomik i viruseve të dimrit është i madh,” tha Antoine Flahault, drejtor i Institutit të Shëndetit Global në Universitetin e Gjenevës.
“Format serioze të këtyre infeksioneve, madje të rralla, duke pasur parasysh përmasat e këtyre epidemive sezonale, kontribuojnë ndjeshëm në mbushjen e spitaleve gjatë pikut të epidemisë”, shtoi ai.
Sipas Përmbledhjes Evropiane të Mbikëqyrjes së Virusit të frymëmarrjes (ERVISS), numri i njerëzve që konsultohen me mjekët për sëmundjet e frymëmarrjes “mbetet në nivelet e pritura për këtë periudhë të vitit” në Bashkimin Evropian dhe Zonën Ekonomike Evropiane me rritje të aktivitetit viral në disa vende.
Por, a mund të ketë epidemi të shumta të njëkohshme këtë vit?
Rick Malley, mjek i sëmundjeve infektive tha se është “pak herët për të ditur saktësisht se si do të duket ky vit”, por që pandemia e COVID-19 ka ndikuar në dinamikën e sëmundjeve të frymëmarrjes, si gripi dhe virusi sincicial respirator (RSV).
“Ndërsa nuk mendoj se do të ndodhë si një epidemi e trefishtë, është shumë e mundur që do të keni RSV dhe më pas grip dhe në mes të këtyre, do të keni një bazë që mund të rritet në një moment të COVID”.
Cilat viruse dimërore qarkullojnë në vendet e BE-së?
Gripi është një sëmundje ngjitëse e frymëmarrjes e shkaktuar nga viruset e gripit që shkakton simptoma të tilla si, ethe, ose kollë që në disa raste të rënda mund të çojnë në vdekje. Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), ai shkakton epidemi sezonale kryesisht gjatë dimrit në klimat e buta, ndërsa në zonat tropikale, gripi mund të shkaktojë shpërthime më të parregullta. Në fund të nëntorit, gripi qarkullonte në nivele të ulëta në vendet e BE-së dhe ZEE-së, por virusi ishte në rritje edhe në disa vende, sipas të dhënave të ERVISS. Një tjetër sëmundje dimërore që përhapet në Evropë është virusi sincicial i frymëmarrjes, ose RSV , një virus i zakonshëm që shkakton simptoma të ngjashme me të ftohtin, por mund të jetë i rrezikshëm tek foshnjat, ose të moshuarit.
Në Evropë këtë vit, një epidemi RSV duket se ka filluar në BE dhe EEA, sipas autoriteteve shëndetësore, me një rritje të testeve pozitive.
“COVID është më pak i prekur nga stinët, sesa viruset e tjera të frymëmarrjes, sepse qarkullon gjatë gjithë vitit në valë të njëpasnjëshme”, tha Flahault. “Pra, probabiliteti është i lartë që njëri prej tyre të përkojë me epideminë sezonale të gripit, ose bronkiolitit (RSV)”.
Norovirusi, i cili shkakton të vjella dhe diarre, është një tjetër virus që mund të shfaqet shumë në dimër dhe pranverë.
Pse ka më shumë sëmundje të frymëmarrjes në dimër?
Flahault thotë se mënyra e transmetimit të këtyre viruseve në mjedise të afërta, të mbushura me njerëz dhe me ventilim të dobët mund të shpjegojë pse ato qarkullojnë më shumë në dimër.
“Ne kalojmë më shumë kohë brenda, i hapim dritaret më rrallë”, tha ai, duke shtuar se më pak dritë UV jashtë, përdorimi i ngrohjes qendrore dhe më shumë ndotje e ajrit mund të jenë gjithashtu faktorë.
Cilësia më e mirë mikrobiologjike e ajrit të brendshëm dhe mbajtja e maskës FFP2 aty ku ka cilësi të dobët ajri mund të ndihmojë gjithashtu në parandalimin e qarkullimit të të gjithë agjentëve mikrobikë të frymëmarrjes, si COVID-19, gripi, RSV, lija e dhenve, fruthi, kolla dhe tuberkulozi.
Si mund të mbroheni nga sëmundjet e dimrit?
“Vaksinimi është ndër mënyrat më efektive për të mbrojtur më të cenuarit në shoqërinë tonë nga sëmundje të rënda, shtrimi në spital dhe vdekja”, tha Piotr Kramarz, një shkencëtar kryesor në ECDC në një deklaratë.
“Meqenëse shumë vende janë ende larg arritjes së mbrojtjes adekuate për grupet e synuara, është thelbësore të rriten normat e vaksinimit për gripin sezonal dhe COVID-19 pasi sezoni i dimrit tashmë ka filluar”, shtoi Kramarz.
ECDC rekomandon gjithashtu që njerëzit të qëndrojnë në shtëpi nëse kanë simptoma të sëmundjes së frymëmarrjes, që të lajnë shpesh duart dhe të ajrosin hapësirat e brendshme.
“E vërteta e trishtueshme është se COVID sapo na kujtoi rëndësinë e masave të thjeshta që mund të zvogëlojnë rrezikun e transmetimit te njerëzit e prekshëm, ose te njerëzit e cenueshëm. Është e vetëkuptueshme që higjiena e mirë e duarve është shumë e rëndësishme, si dhe t’i jepni përparësi aktiviteteve në natyrë kur jeni të sëmurë”, tha Malley.
OBSH Europe rekomandon gjithashtu mbajtjen e maskës në situata të caktuara, si p.sh. nëse jeni në rrezik nga COVID-19 i rëndë, për të mbrojtur të tjerët në hapësira të ajrosura dobët, ose nëse dyshoni se keni COVID-19.
