Pas disa vitesh me rritje të vakët, eurozona ka dalë gradualisht nga periudha e inflacionit të lartë dhe normave shtrënguese të interesit. Me rritjen ekonomike tashmë në krye të agjendës politike, vëmendja është përqendruar te pyetja, cilat vende europiane do të rriten më shpejt në vitet në vijim?
Viti 2025 është shënuar nga një kombinim forcash makroekonomike, paqëndrueshmëri politike, ndryshime në politikën monetare, luftëra tregtare, kërcënime me tarifa dhe ulje të normave të interesit. Pas bumit të pandemisë në vitin 2021 dhe ngadalësimit që pasoi, ekonomia globale po kërkon një ritëm të ri.
Sipas OECD-së, faktorë si inteligjenca artificiale dhe përmirësimi i kushteve financiare pritet të mbështesin rritjen globale në vitet e ardhshme. Megjithatë, rreziqet mbeten, përfshirë dobësimin e tregjeve të punës. Parashikimet e rritjes ndryshojnë ndjeshëm nga një vend në tjetrin, në varësi të zhvillimeve teknologjike, burimeve natyrore dhe pozicionimit në rendin e ri ekonomik global.
Sipas parashikimeve të OECD-së, deri në fund të vitit 2025 Irlanda pritet të shënojë rritjen më të lartë ekonomike mes vendeve të OECD-së, me 10.2%. Ky rezultat lidhet kryesisht me rritjen e përkohshme të eksporteve farmaceutike, të përshpejtuara përpara vendosjes së tarifave amerikane.
Bashkimi Europian pretendon se eksportet e tij mbrohen nga një marrëveshje e mëparshme tregtare, që kufizon tarifat amerikane për mallrat e BE-së në 15%.
Irlanda, megjithatë, konsiderohet një rast i veçantë. Për shkak të strukturës së ekonomisë dhe pranisë së madhe të korporatave shumëkombëshe që regjistrojnë fitimet në vend, treguesi i PBB-së shpesh e mbivlerëson realitetin ekonomik.
Pas Irlandës, vendet me rritjen më të shpejtë janë Turqia me 3.6% dhe Polonia me 3.3%.
Në skajin tjetër të renditjes, Finlanda pritet të mos shënojë fare rritje në vitin 2025. Sipas OECD-së, besimi i dobët i konsumatorëve dhe rënia e ndërtimit të banesave, si korrigjim i mbingopjes së tregut, po rëndojnë ndjeshëm aktivitetin ekonomik.
2026, rritje e moderuar në eurozonë
Në vitin 2026, rritja reale e PBB-së në eurozonë pritet të ngadalësohet lehtë, nga 1.3% në 2025 në 1.2%, për t’u përshpejtuar sërish në 1.4% në vitin 2027.
Sipas OECD-së, tensionet tregtare do të zbuten nga përmirësimi i kushteve financiare, investimet kapitale të mbështetura nga fondet e Mekanizmit të Rimëkëmbjes dhe Qëndrueshmërisë (RRF), si dhe nga tregje pune relativisht të qëndrueshme.
Në vitin 2026, rritja ekonomike mes 27 vendeve europiane pritet të variojë nga 0.6% në Itali deri në 3.4% në Poloni dhe Turqi. Lituania renditet menjëherë pas tyre me 3.1%. Këto tre vende janë të vetmet që parashikohet të tejkalojnë mesataren globale të rritjes, prej 2.9%.
Në fund të listës janë Italia, Austria dhe Finlanda, me rritje nën 1%.
Mes pesë ekonomive më të mëdha të Europës, Spanja pritet të shënojë rritjen më të lartë në vitin 2026, me 2.2%, dukshëm përpara Mbretërisë së Bashkuar, e cila parashikohet të rritet me 1.2%.
Sipas OECD-së, në Spanjë konsumi privat do të mbështetet nga krijimi i vendeve të reja të punës dhe rritja reale e pagave, ndërsa investimet do të nxiten nga zbatimi i Planit të Rimëkëmbjes, Transformimit dhe Qëndrueshmërisë, si dhe nga ulja e kostove të financimit. Ekspozimi i Spanjës ndaj tarifave amerikane mbetet i kufizuar, pasi eksportet drejt SHBA-së përbëjnë vetëm 1.1% të PBB-së.
Në Mbretërinë e Bashkuar, kufizimet në shpenzimet publike dhe pasiguritë ekonomike pritet të frenojnë rritjen. Tregu i punës po ftohet, me rënie të numrit të të punësuarve dhe ulje të ndjeshme të vendeve të lira të punës.
Gjermania dhe Franca parashikohet të rriten me 1%, ndërsa Italia mbetet në fund me 0.6%.
“Zgjerimi fiskal në Gjermani pritet të mbështesë aktivitetin ekonomik, përmes rritjes së shpenzimeve për mbrojtjen dhe infrastrukturën. Në të kundërt, konsolidimi fiskal në Francë dhe Itali do të frenojë rritjen,” thekson raporti i OECD-së.
Në vitin 2027, Spanja do të ruajë kryesimin mes pesë ekonomive më të mëdha, ndonëse rritja do të ngadalësohet në 1.8%. Gjermania pritet të përshpejtojë rritjen në 1.5%, ndërsa Mbretëria e Bashkuar dhe Italia do të shënojnë vetëm përmirësime të lehta. Franca do të mbetet e pandryshuar me 1%.
Sipas OECD-së, Turqia pritet të ketë rritjen më të lartë mes 27 vendeve europiane në vitin 2027, me 4%. Megjithëse tarifat më të larta do të dobësojnë eksportet, ndikimi pritet të jetë i kufizuar dhe afatshkurtër. Përmirësimi i kushteve financiare, rënia e inflacionit dhe rritja e konsumit dhe investimeve private do të mbështesin ekonominë.
Pas recesionit në vitin 2025, Finlanda pritet të shënojë një përmirësim të ndjeshëm, me rritje prej 0.9% në 2026 dhe 1.7% në 2027.
“Normat më të ulëta të interesit, stabilizimi i tregut të banesave, rritja e shpenzimeve për mbrojtjen dhe përmirësimi i kërkesës nga partnerët tregtarë do të mbështesin rimëkëmbjen,” vlerëson OECD, duke paralajmëruar se tarifat amerikane, pasiguria globale dhe konsolidimi fiskal mbeten sfida për ekonominë finlandeze.
