Vetëm shtatë shtete arritën të përmbushin udhëzimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë për grimcat toksike të vogla të quajtura PM2.5 vitin e kaluar, sipas një analize nga kompania zvicerane e teknologjisë së cilësisë së ajrit IQAir.
Australia, Zelanda e Re dhe Estonia ishin mes vendeve që kishin mesataren vjetore të PM2.5 që nuk kalonte 5µg për metër kub, së bashku me Islandën dhe disa shtete të vogla ishullore.
Vendet më të ndotura ishin Çadi, Bangladeshi, Pakistani, Republika Demokratike e Kongos dhe India. Nivelet e PM2.5 në këto pesë shtete ishin të paktën 10 herë më të larta se kufizimet e udhëzimeve për vitin 2024, duke arritur deri në 18 herë më shumë se sa niveli i rekomanduar në Çad.
Mjekët thonë se nuk ka nivele të sigurta të PM2.5, pasi ato janë aq të vogla sa mund të depërtojnë në qarkullimin e gjakut dhe të dëmtojnë organet e trupit, por ata kanë vlerësuar se miliona jetë mund të shpëtohen çdo vit nëse ndjekim udhëzimet e tyre. Ndotja e ajrit është faktori i dytë më i madh rrezik për vdekjen, pas presionit të lartë të gjakut.
“Ndryshimi i ajrit nuk na vret menjëherë – mund të duhen dy deri në tre dekada për të parë ndikimet në shëndet, përveç nëse është shumë ekstreme,” tha Frank Hammes, CEO i IQAir. “[Shmangia e saj] është një nga ato masa parandaluese që njerëzit nuk i mendojnë deri vonë në jetën e tyre.”
Raporti vjetor, që është në vitin e tij të shtatë, nxori në pah disa zona të përparimit. Ai zbuloi se përqindja e qyteteve që plotësojnë standardet e PM2.5 u rrit nga 9% në 2023 në 17% në 2024.
Ndotja e ajrit në Indi, e cila ka gjashtë nga dhjetë qytetet më të ndotura në botë, ra me 7% midis 2023 dhe 2024. Cilesia e ajrit në Kinë gjithashtu përmirësohet, pjesë e një tendence të gjatë që ka bërë që ndotja ekstreme e PM2.5 të bjerë gati gjysmën mes viteve 2013 dhe 2020.
Cilësia e ajrit në Pekin tani është pothuajse e njëjtë me atë në Sarajevë, kryeqytetin e Bosnje e Hercegovinës. Ky i fundit ishte qyteti më i ndotur në Evropë për vitin e dytë radhazi, sipas raportit.
Zorana Jovanovic Andersen, një epidemiologe mjedisore në Universitetin e Kopenhagës, e cila nuk ishte e përfshirë në raport, tha se rezultatet theksuan disa fakte shqetësuese rreth ndotjes së ajrit.
“Dallime të mëdha shihen edhe brenda një nga kontinentëve më të pastër,” tha ajo. “Qytetarët e Europës Lindore dhe vendeve jo anëtare të BE-së kanë ajrin më të ndotur në Evropë dhe ka një ndryshim 20-fish të niveleve të PM2.5 mes qyteteve më të ndotura dhe atyre më të pastra.”
