Dëmet më të mëdha nga nxehtësia, thatësira dhe përmbytjet janë shkaktuar në Qipro, Greqi, Maltë dhe Bullgari.
Vala e nxehtë që përfshiu Evropën këtë verë shkaktoi humbje ekonomike afatshkurtra prej të paktën 43 miliardë eurosh, sipas një vlerësimi në nivel të BE-së, me pritshmëri që kostot të rriten deri në 126 miliardë euro deri në vitin 2029.
Humbja e menjëhershme për ekonominë nga një verë e vetme e ashpër me nxehtësi, thatësira dhe përmbytje përbën 0.26% të prodhimit ekonomik të BE-së në vitin 2024, sipas analizës, e cila nuk është paraqitur për rishikim nga kolegët, por bazohet në marrëdhënie midis të dhënave të motit dhe ekonomike që u botuan në një studim akademik këtë muaj.
Dëmi më i madh u regjistrua në Qipro, Greqi, Maltë dhe Bullgari ku secila prej tyre pësoi humbje afatshkurtra mbi 1% të “vlerës së shtuar bruto” (GVA) për vitin 2024, një matës i ngjashëm me PBB-në. Pas tyre renditen vende të tjera mesdhetare, përfshirë Spanjën, Italinë dhe Portugalinë. Ekonomistët nga Universiteti i Mannheimit dhe Banka Qendrore Evropiane e përshkruan këtë rezultat si “konservator” pasi nuk morën parasysh zjarret rekord që përfshinë Evropën jugore muajin e kaluar, apo ndikimin e kombinuar të ngjarjeve ekstreme të motit që ndodhin njëkohësisht.
Sehrish Usman, ekonomiste në Universitetin e Mannheimit dhe autore kryesore e studimit, tha se “vlerësimet në kohë të duhur” të studimit mund të ndihmojnë politikanët të fokusojnë mbështetjen në mungesë të të dhënave zyrtare. “Kostot reale të motit ekstrem shfaqen ngadalë sepse këto ngjarje ndikojnë në jetë dhe mjete jetese përmes një game të gjerë kanalesh që shtrihen përtej efektit fillestar.”
Shkencëtarët janë përpjekur të kuptojnë nëse ngrohja globale ka përkeqësuar ekstreme të motit këtë verë, me studime që sugjerojnë se ndryshimi klimatik e ka bërë motin e nxehtë për zjarre 40 herë më të mundshëm në Spanjë dhe Portugali, dhe 10 herë më të mundshëm në Greqi dhe Turqi. Vdekshmëria nga vala e nxehtësisë së “qetë por shkatërruese” e qershorit vlerësohet se është trefishuar në 12 qytete të mëdha për shkak të ndotjes që ngroh planetin.
Ndërsa shumica e kërkimeve mbi kostot ekonomike të ndryshimit klimatik shqyrtojnë vetëm ndikimet e drejtpërdrejta, si shkatërrimi i pasurive ose humbjet e sigurimit, autorët e studimit të ri përdorën marrëdhënie historike midis motit të dhunshëm dhe prodhimit ekonomik për të marrë parasysh efektet e rrjedhshme, si orët e kufizuara të punës për ndërtuesit gjatë valëve të nxehtësisë apo ndërprerjet në kohën e udhëtimeve pas dëmtimeve të hekurudhave nga përmbytjet.
Stéphane Hallegatte, ekonomisti kryesor për klimën në Bankën Botërore, i cili nuk ishte pjesë e studimit, tha se studimi konfirmon që ndikimet më të gjera ekonomike të motit ekstrem janë më të mëdha se efektet e drejtpërdrejta dhe zgjasin më shumë sesa mendojnë njerëzit.
“Kam argumentuar prej kohësh për të zhvendosur fokusin nga dëmet e drejtpërdrejta nga katastrofat te metrikat më të gjera që kapin një ndikim ekonomik më të plotë, kështu që jam shumë i kënaqur që studimi bën pikërisht këtë,” tha ai.
Por paralajmëroi se studimi përdori “proksi të papërsosur” për të identifikuar motin ekstrem, gjë që ndoshta çon në nënvlerësimin e kostove të plota. GVA nuk kapte koston e plotë të motit ekstrem mbi njerëzit dhe bizneset, shtoi ai, as përfitimet e reduktimit të vulnerabilitetit. “Sidomos kur katastrofat prekin komunitete dhe njerëz të varfër, ndikimi mbi GVA mund të jetë minimal, sepse këta njerëz janë të varfër. Por kjo nuk do të thotë se ata nuk do të vuajnë,” tha Hallegatte.
Gert Bijnens, ekonomist në Bankën Kombëtare të Belgjikës, i cili gjithashtu nuk ishte pjesë e studimit, tha se ndërprerja e zinxhirëve të furnizimit ishte një nga “kostot e fshehura” më të rëndësishme që zakonisht nuk merren parasysh. Një studim që ai bashkautoroi mbi kostot e përmbytjeve shkatërruese të Belgjikës në 2021 gjeti se shitjet në firmat prodhuese larg zonave të katastrofës ranë ndjeshëm nëse kishin furnitorë të vendosur në zonat e përmbytura.
Mospërfillja e këtyre efekteve mund të nënvlerësojë dëmet deri në 30%, tha Bijnens.
“Natyrisht, këto vlerësime vijnë me pasiguri, pasi bazohen në mesatare historike dhe nuk mund të kapin ende plotësisht ngjarjet e përbëra,” shtoi ai. “Por mesazhi kryesor është i qartë: moti ekstrem po lë tashmë një gjurmë të konsiderueshme ekonomike, dhe efektet indirekte mund të jenë po aq dëmtuese sa shkatërrimi i drejtpërdrejtë.”
