Kompanitë evropiane po ushtrojnë gjithnjë e më shumë presion për masa të forta ndaj klimës, tregon një studim: një ndryshim i thellë që sfidon narrativën se rregullat e gjelbra cenojnë fitimet e bizneseve
Pjesa e kompanive që ushtrojnë lobim “në përputhje” me rrugët për të arritur objektivat globale për klimën është rritur nga 3% në vitin 2019 në 23% në vitin 2025, sipas një analize të 200 prej kompanive më të mëdha evropiane të kryer nga InfluenceMap. Ndërkohë, pjesa e kompanive të cilat vlerësoheshin si “në kundërshtim” me këto objektiva ka rënë nga 34% në 14%.
Raporti vë në dukje se më shumë se gjysma e kompanive janë të paktën “pjesërisht të përputhura” me rrugët që synojnë të ndalin ngrohjen e planetit mbi 1.5°C krahasuar me nivelet paraindustriale deri në fund të këtij shekulli.
“Ata që kundërshtojnë me zë të lartë kalimin në energji të pastër zënë një vend disproporcionalisht të madh në debatet publike,” tha Venetia Roxburgh, analiste në InfluenceMap – një organizatë jofitimprurëse që monitoron lobimin e korporatave. “Por ky studim tregon se ekziston një shumicë më e madhe, më e heshtur, që mbështet dekarbonizimin dhe shtyn përpara politikat klimatike.”
Studiuesit ndoqën angazhimin e bizneseve në politikat klimatike përmes kanaleve të ndryshme, duke filluar nga deklaratat zyrtare të korporatave, dokumentet e konsultimeve të BE-së, deri te postimet në rrjete sociale. Ata i dhanë më shumë peshë deklaratave nga menaxherët dhe pjesëmarrjes në konsultime zyrtare për politika specifike, si dhe i kushtuan rëndësi më të madhe dëshmive më të fundit.
Ata zbuluan se një pjesë gjithnjë e më e madhe e sektorit korporativ po angazhohet në mënyrë pozitive për çështjet klimatike.
Në vitin 2019, kur Komisioni Evropian shpalli Marrëveshjen e Gjelbër, vetëm një në katër kompani lobonin pjesërisht në përputhje me objektivat e Marrëveshjes së Parisit për të ndalur ngrohjen globale mbi 1.5°C. Në vitin 2025, kjo pjesë ishte dyfishuar.
Studiuesit zbuluan gjithashtu se shoqatat industriale po mbeten prapa kompanive individuale. Pjesa e shoqatave të përputhura ose pjesërisht të përputhura është rritur nga 2% në vitin 2019 në vetëm 12% në vitin 2025 – shumë më poshtë sesa pjesa përkatëse e kompanive.
Kjo mospërputhje mund të vijë nga fakti që shoqatat industriale përfaqësojnë më shumë zërat më kundërshtues ndaj politikave klimatike. Por mund të jetë gjithashtu rezultat i faktit që kompanitë përdorin këto grupe si kanal për të lobuar për kërkesa të pakëndshme.
“Shoqatat industriale në BE duken sikur po luftojnë një betejë të humbur kundër valës së veprimit pozitiv nga kompanitë në lidhje me politikat klimatike,” tha Roxburgh. “Ato duhet të rishikojnë urgjentisht prioritetet e tyre nëse duan të vijojnë të përfaqësojnë vërtet shumicën e anëtarëve të tyre.”
Ndër kompanitë me rezultatet më të ulëta në renditje – ku u vlerësua niveli i angazhimit në politika – ishin kompania polake e energjisë PGE; prodhuesi austriak i naftës dhe gazit OMV; kompania spanjolle e energjisë Repsol; operatori spanjoll i sistemit të transmetimit Enagás; dhe linja ajrore gjermane Lufthansa.
Enagás, që sipas InfluenceMap ka mbështetur rolin afatgjatë të gazit fosil në sektorin e energjisë dhe transportit dhe ka lobuar për të dobësuar masat për zbulimin dhe riparimin e rrjedhjeve të metanit, tha se politika e saj për klimën synon arritjen e emetimeve zero neto deri në vitin 2040 – pa përfshirë emetimet që vijnë nga përdorimi i produkteve të saj nga klientët – dhe në mënyrë të përgjithshme deri në vitin 2050. Ajo shtoi se kishte përqafuar rregulloren e BE-së për metanin, për të cilën kishte marrë vlerësimin më të lartë nga Observatori Ndërkombëtar për Emetimet e Metanit.
Lufthansa, që sipas InfluenceMap kishte lobuar kundër detyrimit të BE-së për përdorimin e karburanteve të qëndrueshme në aviacion dhe për përfshirjen e plotë të aviacionit në Sistemin e Tregtimit të Emisioneve të BE-së, tha se nuk e kundërshton asnjërën nga politikat, por kërkon një zbatim që të mos dëmtojë konkurrencën.
PGE, OMV dhe Repsol nuk dhanë komente për këtë çështje.
Komisioni Evropian ka vendosur “konkurrueshmërinë” në qendër të axhendës së tij që nga fillimi i mandatit të ri në dhjetor, duke e zbutur pjesërisht Marrëveshjen e Gjelbër pas zgjedhjeve të vitit 2024, të cilat sollën rritje për të djathtën ekstreme dhe humbje për partitë e gjelbra.
Grupet mjedisore e kanë kritikuar këtë fokus të ri për “thjeshtim”, duke e parë si një mbulim për politika deregulimi që do t’i lejojnë kompanive të ndotin më shumë.
