Një shumicë e influencuesve në mediat sociale nuk e verifikojnë informacionin përpara se ta ndajnë me audiencat e tyre, sipas një studimi të publikuar nga agjencia shkencore dhe kulturore e Kombeve të Bashkuara (UNESCO). Studimi nënvizon shqetësimet se disa nga figurat më të njohura online mund të përhapin pretendime të rreme pa i analizuar ato me kujdes.
Sipas studimit të UNESCO-s, 62% e krijuesve të përmbajtjes të anketuar pranuan se nuk kontrollojnë saktësinë e informacionit përpara se ta ndajnë me ndjekësit. Rreth një e treta e influencuesve thanë se ndajnë informacion pa e verifikuar nëse burimi i tij është i besueshëm, ndërsa 37% deklaruan se përdorin burime verifikimi faktik përpara se ta shpërndajnë informacionin.
Studimi, i cili përfshiu 500 krijues të përmbajtjes digjitale nga 45 shtete dhe territore gjatë gushtit dhe shtatorit 2024, përfshinte individë me më shumë se 1,000 ndjekës. Ndërsa vetëm 12% e tyre thanë se prodhojnë përmbajtje mbi “çështje aktuale/politikë dhe ekonomi,” UNESCO paralajmëroi se “mungesa e theksuar e verifikimit faktik i bën ata të cenueshëm ndaj keqinformimit, çka mund të ketë pasoja të gjera për diskursin publik dhe besimin në media.”
Në vend që të verifikojnë informacionin, më shumë se katër nga dhjetë influencues thanë se vlerësojnë besueshmërinë e një burimi bazuar në “popullaritetin” e tij, numrin e pëlqimeve dhe shikimeve që ka marrë, ndërsa një në pesë e bazon këtë vlerësim te miq të besuar dhe ekspertë. Vetëm 17% e tyre e konsideruan dokumentacionin dhe provat si faktor kryesor në vlerësimin e besueshmërisë së një burimi.
“Përhapja e mungesës së analizës kritike të informacionit tregon nevojën urgjente për të përmirësuar aftësitë e influencuesve në mediat dhe njohuritë mbi informacionin, përfshirë përdorimin e burimeve të besueshme për verifikimin faktik,” theksoi UNESCO.
Influencuesit si burim i informacionit
Në përgjithësi, influencuesit nuk mbështeten tek burime zyrtare informacioni, si raportet dhe dokumentet qeveritare. Rreth gjashtë nga dhjetë e bazojnë informacionin te përvojat e tyre personale, ndërsa pothuajse 40% përdorin hulumtime personale dhe intervista me burime të informuara. Lajmet tradicionale dhe burimet online renditeshin në vend të tretë, me nga 37% secila.
Pavarësisht kësaj, 69% e influencuesve të anketuar besonin se promovonin “mendimin kritik dhe edukimin digjital” edhe pse nuk angazhoheshin në verifikime të thelluara faktike.
Platformat e mediave sociale, ndërkohë, kanë reduktuar masat për të parandaluar përhapjen e keqinformimit. Për shembull, X (ish-Twitter) i Elon Musk-ut përdor “Community Notes” për të adresuar informacionet e rreme, por rrallëherë fshin përmbajtjen. YouTube ndalon fitimin nga videot që përmbajnë pretendime të rreme për proceset zgjedhore, por ende përfiton nga përmbajtje që promovon keqinformim. Po ashtu, Meta penalizon përdoruesit që ndajnë përmbajtje të verifikuar si të rreme, por nuk i fshin ato.
Në kontrast me mediat tradicionale, influencuesit online nuk janë të detyruar të zbulojnë burimet e financimit ose nëse përmbajtja e tyre është sponsorizuar. Studimi i UNESCO-s konfirmoi se ata shpesh nuk janë transparentë për këtë çështje. Rreth 53% e të anketuarve thanë se kishin krijuar përmbajtje të sponsorizuar, por 7% pranuan se nuk e kishin zbuluar këtë, duke e paraqitur përmbajtjen si të pavarur.
