Që nga solstici i verës në qershor, ditët janë shkurtuar dhe netët janë rritur vazhdimisht në hemisferën veriore. Por, ky cikël po afron për një ndryshim të kundërt.
Solstici dimëror, dita më e shkurtër e vitit dhe dita e parë zyrtare e dimrit, është të shtunën, më 21 dhjetor të këtij viti (për pjesën më të madhe të popullsisë së botës). Mënyra se si funksionojnë solsticat, së bashku me ekuinokset e pranverës dhe të vjeshtës, i ka magjepsur njerëzit kureshtarë për mijëra vjet. Është një ditë kur shkenca përzihet me traditat e lashta në mbarë botën.
Solstici i dimrit shënon ditën më të shkurtër të vitit dhe natën më të gjatë në Hemisferën Veriore, kur dielli shfaqet në pozicionin e tij më jugor, direkt sipër në Tropikun e Bricjapit. Situata është e kundërta në hemisferën jugore, ku jeton vetëm rreth 10% e popullsisë së botës.
Atje, solstici i dhjetorit shënon ditën më të gjatë të vitit dhe fillimin e verës në vende të tilla si Australia, Botsvana dhe Kili.
Kur ndodh saktësisht solstici dimëror?
Solstici zakonisht, por jo gjithmonë, ndodh më 21 dhjetor. Data kur ndodh solstici mund të lëvizë përpara, ose prapa me një ditë, sepse viti diellor (koha që duhet që dielli të rishfaqet në të njëjtin vend siç shihet nga Toka) nuk përputhet saktësisht me vitin kalendarik.
Nëse dëshironi të jeni super të saktë në vëzhgimet tuaja, koha e saktë e solsticit dimëror të vitit 2024 në mbarë botën do të jetë ora 9:21 me Kohën Universale e Koordinuar (UTC) të shtunën, sipas Earthsky.org dhe Royal Museums Greenwich.
Më poshtë janë disa shembuj se kur 9:21 UTC do të jetë për kohë të ndryshme lokale rreth hemisferës veriore:
• Yokohama, Japoni: 6:21 pasdite e shtunë
• Bangkok, Tajlandë: 4:21 pasdite e shtunë
• Nju Delhi: 2:51 pasdite e shtunë
• Bagdad, Irak: 12:21 pasdite e shtunë
• Helsinki, Finlandë: 11:21 e shtunë
• Lisbonë, Portugali: 9:21 e shtunë
• Halifax, Nova Scotia: 5:21 e shtunë
• Filadelfia: Ora 4:21 e mëngjesit të shtunën
• Mexico City: 3:21 e mëngjesit të shtunën
• Portland, Oregon: 1:21 e mëngjesit të shtunën
• Honolulu: 23:21 e premte
Cilat vende i ndjejnë më shumë dhe më pak efektet?
Drita e ditës zvogëlohet në mënyrë dramatike sa më afër me Polin e Veriut në solsticin e dimrit.
Njerëzit në Singapor, vetëm 137 kilometra, ose 85 milje në veri të ekuatorit, mezi e vërejnë ndryshimin, me vetëm rreth 9 minuta më pak dritë dite se sa kanë gjatë solsticit të verës. Shumë më e lartë në gjerësi gjeografike, Londra ende ka 7 orë e 50 minuta dritë dite për të shijuar një shëtitje të ftohtë përgjatë Thames.
Dallimi është më i madh në Oslo, Norvegji, ku dielli do të lindë në orën 9:18 të mëngjesit dhe do të perëndojë në 3:12 pasdite.
Banorët e Nome, Alaska, do të jenë edhe më të privuar nga rrezet e diellit me vetëm 3 orë e 54 minuta dritë shumë të dobët të ditës. Megjithatë, kjo është shumë më bujare krahasuar me Prudhoe Bay në Alaskë, e cila ndodhet brenda Rrethit Arktik dhe nuk do të përjetojë asnjë rreze dielli.
Çfarë e shkakton solsticin e dimrit?
Për shkak se Toka është e anuar në boshtin e saj rrotullues, kemi ndryshim të stinëve. Ndërsa planeti lëviz rreth diellit, çdo hemisferë përjeton dimrin kur anohet nga dielli dhe verën kur anohet drejt diellit. Shkencëtarët nuk janë plotësisht të sigurt se si ndodhi kjo, por ata mendojnë se miliarda vjet më parë, ndërsa sistemi diellor po merrte formë, Toka ishte subjekt i përplasjeve të dhunshme që shkaktuan animin e boshtit.
