Çmimet e banesave në BE u rritën me 48% midis 2010 dhe 2023, ndërsa kostot e banesave, duke përfshirë pagesën për shërbimet komunale u rritën në disa shtete anëtare, sipas raportit të fundit për strehimin në Evropë nga Eurostat.
Njerëzit në Irlandë luftuan me kostot më të larta të strehimit në vitin 2023, që ishte dyfishi i mesatares së BE-së, sipas Eurostat. Vendi i dytë më i shtrenjtë ishte Luksemburgu i ndjekur nga Danimarka vitin e kaluar.
Ndërkohë, njerëzit në Bullgari dhe Poloni kishin strehimin më të lirë në bllok.
Duke parë evolucionin e çmimeve, Eurostat vëren se midis 2010 dhe 2023, kostot e strehimit në Irlandë shkuan nga 17% mbi mesataren e BE-së në 101%, duke e dyfishuar përfundimisht atë.
Kostot u rritën në 17 shtete anëtare gjatë së njëjtës periudhë dhe ranë në 9, duke përfshirë Greqinë, Qipron dhe Spanjën. Kostot e strehimit mbetën të pandryshuara në Poloni.
Çmimet e banesave u ulën në vitin 2023 në bllok
Ndërsa krizat e banesave po rrënojnë vende të ndryshme në Evropë , duke përfshirë Irlandën, Portugalinë dhe Spanjën, tendenca e rritjes së çmimeve të pronave u ndal paksa vitin e kaluar, kur çmimet evropiane të banesave u ulën lehtë me 0.3% mesatarisht.
Megjithatë, vështrimi më i gjerë tregon se në total, çmimet e banesave u rritën mesatarisht me 48% ndërmjet viteve 2010 dhe 2023 në bllok, me rritjen më të madhe të regjistruar në Estoni, Hungari dhe Lituani. Çmimet e pronave janë ulur vetëm në dy shtete anëtare (megjithatë nuk ka të dhëna nga Greqia) në Itali dhe Qipro respektivisht me -8% dhe -2%.
Ndërkohë, kostot e qirave janë rritur në mënyrë të vazhdueshme, me një total prej 22% në periudhën 2010-2023 me pothuajse të gjitha vendet anëtare që shënojnë rritje, përveç Greqisë.
Megjithatë, kishte vende ku çmimet e qirave rriteshin shumë përtej mesatares. Në Estoni, ku u regjistruan rritja më e madhe e çmimit të qirasë, kostoja u rrit me +211%, në Lituani pati një kërcim prej +169%, dhe qiratë në Irlandë u dyfishuan në të njëjtën periudhë.
A janë të përballueshme strehimi në të gjithë BE-në?
Mesatarisht, njerëzit në BE shpenzuan rreth një të pestën (19.7%) të të ardhurave të tyre të disponueshme për strehim vitin e kaluar, me përqindjet më të larta në Greqi, Luksemburg dhe Danimarkë.
Në Norvegji, Zvicër dhe Gjermani, njerëzit shpenzojnë afërsisht një të katërtën e të ardhurave të tyre të disponueshme për strehim.
Për ata që mund të konsideroheshin të rrezikuar nga varfëria në BE , kjo normë ishte shumë më e lartë, mesatarisht 38.2%.
Megjithatë, ka një përmirësim në përqindjen e njerëzve që grumbullojnë detyrime të prapambetura për faturat e hipotekës, qirasë ose shërbimeve komunale – kjo normë në BE u ul në 9.3% në 2023 nga 12.4% në 2010, me vetëm pesë shtete anëtare që regjistrojnë një rritje. Një vend, megjithatë, shkon kryesisht kundër trendit të përmirësimit, Greqia, ku pothuajse gjysma e popullsisë ka disa detyrime të prapambetura.
Mbi dy të tretat e njerëzve që jetojnë në familjet e BE-së, kanë pasur shtëpinë e tyre vitin e kaluar
Ka dallime të mëdha në të gjithë bllokun kur bëhet fjalë për pronësinë e shtëpisë. Në Rumani, për shembull, më shumë se 95% e popullsisë zotëron banesën e tyre. Vendi ndiqet nga afër nga Sllovakia, Kroacia dhe Hungaria, me më shumë se 90% të njerëzve që zotërojnë shtëpitë e tyre në këto shtete anëtare.
Dhënia me qira është më e zakonshme në Zvicër dhe Gjermani, ku më shumë se gjysma e popullsisë janë qiramarrës.
Në të gjithë bllokun, më shumë se dy të tretat, 69% e popullsisë zotëronin shtëpinë e tyre, ndërsa pjesa e mbetur 31% jetonte në banesa me qira në 2023.
Një shtëpi apo një banesë?
Në BE në vitin 2023, më shumë se gjysma e popullsisë jetonte në një shtëpi, me pothuajse 48% që banonin në një apartament dhe një përqindje e vogël prej 0.6% kishte zgjedhur një lloj akomodimi alternativ, si varkat e shtëpisë dhe furgonat.
Megjithëse zgjedhja midis një shtëpie ose një apartamenti mund të përcaktohet kryesisht nga nëse shtëpia është në qytet apo në fshat, për krahasimin e përgjithshëm të vendit, Irlanda ishte në krye me shumë, me 90% të popullsisë që jetonte në një shtëpi.
Vendi me shtëpitë e dyta më së shumti ishte Holanda (79%), ndërsa Belgjika dhe Kroacia (të dyja 77%) ndanë vendin e tretë.
Ndërkohë, Spanja kishte përqindjen më të lartë të banesave (66%), e ndjekur nga Letonia (65%, të dhënat e 2021), Malta (63%) dhe Gjermania (61%).
Ku investuan njerëzit më shumë në prona?
Njerëzit në Qipro investuan ekuivalentin e 8.6% të PBB-së së vendit në prona vitin e kaluar, sipas Eurostat. Në Itali, kjo normë ishte 7%, pak më shumë se në Gjermani (6.9%) dhe Francë (6.4%).
Norma më e ulët u regjistrua në Poloni (2.2% e PBB-së) dhe Greqi (2.3%).
Investimi mesatar në strehim në BE ishte 5.8% e PBB-së në vitin 2023, afërsisht një trilion euro.
