Turizmi, një nga industritë më të mëdha në botë, është shumë më tepër se një aktivitet i kohës së lirë, ai është një forcë globale që ndikon në dinamikat ekonomike, sociale dhe kulturore. Me lehtësimin e kufizimeve globale pas pandemisë COVID-19, sektori i turizmit ka nisur rimëkëmbjen e tij. Rëndësia e kësaj ringjalljeje është veçanërisht e rëndësishme teksa i afrohemi Ditës Botërore të Turizmit më 27 shtator, datë që përkujton miratimin e Statutit të Organizatës Botërore të Turizmit (UNWTO) në vitin 1970. Kjo ditë ofron një moment për të reflektuar mbi ndërlidhjen e turizmit dhe paqen, veçanërisht se si turizmi i qëndrueshëm dhe gjithëpërfshirës mund të kontribuojë në harmoninë globale. Në këtë blog, ne do të eksplorojmë kontekstin historik të turizmit dhe paqes, do të shqyrtojmë se si turizmi promovon paqen dhe do të adresojmë sfidat me të cilat përballet sektori në kohët e sotme.
Sfondi historik: Rrënjët e turizmit dhe paqes
Koncepti i turizmit dhe i paqes mund të gjurmohet në kohët e lashta kur udhëtimet kryheshin kryesisht për tregti, diplomaci dhe pelegrinazhe fetare. Këto forma të hershme të turizmit promovuan shkëmbimin ndërkulturor, i cili ndihmoi në dialogun dhe mirëkuptimin midis qytetërimeve të ndryshme. Rruga e Mëndafshit, e cila lidhte Lindjen dhe Perëndimin, është një shembull klasik se si rrugët tregtare mundësonin shkëmbimin kulturor dhe ekonomik dhe reduktonin tensionet midis shoqërive të ndryshme.
Po kështu, në historinë moderne, ideja e turizmit si promovues i paqes mori vrull me themelimin e UNWTO në 1975. Parimet themeluese të organizatës theksuan potencialin e turizmit për të kontribuar në mirëkuptimin reciprok, paqen dhe prosperitetin. Pas Luftës së Dytë Botërore panë gjithashtu një rritje të turizmit ndërkombëtar pasi vendet hapën kufijtë e tyre për të rindërtuar lidhjet ekonomike. Në kohën e tanishme, ne shohim se si, në përgjigje të COP26, Turizmi i OKB-së (UNWTO) tani synon të krijojë një strukturë NetZero TURIZMI për të arritur qëndrueshmërinë përmes investimeve të gjelbra dhe bashkëpunimit ndërkombëtar.
Turizmi dhe Paqja: Një marrëdhënie e ndërlidhur
Turizmi dhe paqja ndajnë një marrëdhënie simbiotike. Shoqëritë paqësore janë thelbësore për lulëzimin e turizmit, ndërsa turizmi mund të jetë një katalizator për paqen duke promovuar dialogun, tolerancën dhe zhvillimin ekonomik. Lidhja midis turizmit dhe paqes mund të kuptohet përmes disa faktorëve kryesorë:
- Kuptimi dhe shkëmbimi kulturor: Turizmi lehtëson ndërveprimin e drejtpërdrejtë midis njerëzve me prejardhje të ndryshme dhe rrit respektin dhe mirëkuptimin reciprok. Në kontekstin e turizmit, Mark Twain deklaroi me vend: “Udhëtimi është fatal për paragjykimet, fanatizmin dhe mendjengushtësinë” . Është parë se ekspozimi ndaj kulturave të ndryshme ndihmon në thyerjen e stereotipeve, promovon tolerancën dhe inkurajon pranimin e dallimeve. Ndërsa udhëtarët përjetojnë mjedise të reja, ata kuptojnë sfidat, kulturën, traditat dhe shkencën lokale që qëndrojnë pas shumë praktikave indigjene në mënyrë direkte dhe indirekte. Duke vepruar kështu, ata kuptojnë ngjashmëritë dhe problemet që ne ndajmë si qytetërim, gjë që u jep atyre një ndjenjë qytetarie globale.
- Rritja ekonomike dhe stabiliteti : Sipas Këshillit Botëror të Udhëtimit dhe Turizmit (WTTC), industria e turizmit kontribuon me gati 10% të PBB-së globale dhe punëson një në dhjetë njerëz në mbarë botën. Ky kontribut ekonomik është veçanërisht i rëndësishëm në vendet në zhvillim, ku turizmi krijon vende pune, nxit ekonomitë lokale dhe promovon zhvillimin e infrastrukturës. Kjo është veçanërisht e dukshme kur shikojmë se si 80% e sektorit përfshin biznese të vogla dhe të mesme. Shumë nga këto biznese janë ndërmarrje individuale ose familjare. Ndërsa kjo mund të tregojë brishtësinë e industrisë, ajo gjithashtu ka potencialin për të krijuar zhvillim në bazë. Ky stabilitet financiar, nga ana tjetër, krijon paqe duke reduktuar varfërinë, pabarazinë dhe trazirat sociale, veçanërisht në rajonet që kanë nevojë për një tranzicion të qëndrueshëm nga lëndët djegëse fosile, si shtetet indiane si Jharkhand, Orissa etj.
- Forcimi i qeverisjes dhe bashkëpunimit ndërkombëtar: Turizmi promovon qeverisjen e mirë duke inkurajuar qeveritë të krijojnë mjedise të qëndrueshme, të sigurta dhe mikpritëse për vizitorët. Vendet me sektorë të fuqishëm të turizmit shpesh i japin përparësi sundimit të ligjit, transparencës dhe shpërndarjes së barabartë të burimeve, të cilat të gjitha janë shtylla të paqes. Organizatat ndërkombëtare, si UNWTO, dhe forume si G20, promovojnë bashkëpunimin midis kombeve për të rritur rolin e turizmit në ndërtimin e paqes dhe zhvillimin e qëndrueshëm.
- Kujdesi mjedisor dhe zhvillimi i qëndrueshëm: Praktikat e qëndrueshme të turizmit, të tilla si eko-turizmi dhe udhëtimi i përgjegjshëm, kontribuojnë në paqen duke ruajtur trashëgiminë kulturore dhe natyrore. Kjo përputhet me Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs), veçanërisht Objektivi 8 (Punë e Denjë dhe Rritja Ekonomike) dhe Objektivi 16 (Paqja, Drejtësia dhe Institucionet e Forta).
Si promovon turizmi paqen?
- Indeksi Pozitiv i Paqes dhe Turizmi: Instituti për Ekonominë dhe Paqen (IEP) përkufizon “ Paqe Pozitive ” si strukturat, institucionet dhe qëndrimet që krijojnë dhe mbështesin shoqëritë paqësore. Turizmi ndikon drejtpërdrejt në disa shtylla të paqes pozitive, duke përfshirë mjediset e shëndosha të biznesit, pranimin e të drejtave të të tjerëve dhe shpërndarjen e barabartë të burimeve. Hulumtimi i IEP-së thekson një lidhje të fortë midis qëndrueshmërisë së turizmit dhe shoqërive paqësore, ku shkëmbimi kulturor dhe mundësitë ekonomike përforcojnë stabilitetin social.
- Diplomacia Kulturore: Turizmi shërben gjithashtu si një mjet për fuqinë e butë, duke i lejuar kombet të promovojnë vlerat, traditat dhe trashëgiminë e tyre kulturore në skenën globale. Presidenca e G20 e Indisë, për shembull, thekson “Diplomacinë Kulturore” përmes promovimit të trashëgimisë së saj të pasur, tolerancës dhe diversitetit. Duke mirëpritur vizitorët me frymën e “Atithi Devo Bhava” (mysafiri është i barabartë me Zotin), India tregon përkushtimin e saj për paqen, unitetin dhe bashkëpunimin.
- Zgjidhja e konflikteve dhe ndërtimi i paqes : Në rajonet pas konfliktit, turizmi mund të luajë një rol të rëndësishëm në rindërtimin e komuniteteve dhe nxitjen e pajtimit. Shndërrimi i Ruandës në një destinacion eko-turizmi pas gjenocidit të vitit 1994 është një shembull kryesor. Investimi i qeverisë në ruajtjen e kafshëve të egra dhe infrastrukturën turistike, të tilla si ecja me gorilla, jo vetëm që ka rigjallëruar ekonominë, por gjithashtu ka ndihmuar në shërimin e plagëve të konfliktit. Në mënyrë të ngjashme, në Nepal, iniciativa e qeverisë ” Turizmi i Përgjegjshëm ndaj Paqes” inkurajoi gjithashtu turizmin për të promovuar dialogun, arsimin dhe jo dhunën.
Sfidat për paqen përmes turizmit
Në kohët bashkëkohore, disa faktorë paraqesin sfida për turizmin për të përdorur potencialin e tij të plotë, duke përfshirë:
- Paqëndrueshmëria politike dhe konflikti : Trazirat politike dhe dhuna mbeten pengesa kryesore për turizmin. Vendet e prekura nga konflikti, si Ukraina, Siria dhe Afganistani, përballen me pengesa të konsiderueshme për rimëkëmbjen e turizmit. Indeksi Global i Paqes (GPI) ka treguar një rënie të vazhdueshme të paqes globale gjatë dekadës së fundit, me konflikte, terrorizëm dhe paqëndrueshmëri politike që kontribuojnë në përkeqësim. Ndërsa turizmi mund të lulëzojë në zonat pa konflikt, ai mbetet i prekshëm ndaj ndërprerjeve në siguri dhe qeverisje.
- Shqetësimet për terrorizmin dhe sigurinë: Sulmet terroriste që synojnë turistët, të tilla si të shtënat në plazhin e Tunizisë në 2015 ose bombardimi i autobusit në Egjipt në vitin 2018 , kanë efekte afatshkurtra në turizëm, duke çuar në këshilla për udhëtime dhe në ulje të numrit të vizitorëve. Edhe pse turizmi shpesh rimëk
- ëmbet sapo të ulet kërcënimi, incidentet e përsëritura mund të kenë pasoja afatgjata në sektorin e turizmit të një vendi.
- Degradimi i mjedisit dhe ndryshimet klimatike: Rritja e shpejtë e turizmit ka vendosur presion të jashtëzakonshëm mbi ekosistemet e brishta, duke çuar në degradimin e mjedisit. Qëllimi i UNWTO-së për arritjen e emetimeve neto zero të turizmit thekson nevojën për zgjidhje inovative për të balancuar rritjen e turizmit me qëndrueshmërinë mjedisore. Pa praktika të përgjegjshme turistike, ndryshimi i klimës dhe varfërimi i burimeve mund të përkeqësojnë konfliktet mbi tokën, ujin dhe biodiversitetin, duke minuar potencialin promovues të paqes të turizmit.
- Pabarazia ekonomike: Ndërsa turizmi mund të zvogëlojë varfërinë dhe pabarazinë, ai gjithashtu mund të kontribuojë në pabarazinë ekonomike nëse përfitimet nuk shpërndahen në mënyrë të barabartë. Përqendrimi i infrastrukturës dhe shërbimeve turistike në rajone të caktuara ose midis korporatave të mëdha mund të margjinalizojë komunitetet lokale, duke çuar në trazira sociale. Është thelbësore të sigurohet që turizmi të përfitojë të gjitha palët e interesuara, duke përfshirë ndërmarrjet e vogla dhe të mesme (NVM-të) dhe popullsinë vendase.
Sugjerime për Promovimin e Paqes përmes Turizmit
Për të përdorur turizmin si një mjet për paqen, mund të miratohen disa strategji kryesore:
- Zhvillimi i turizmit gjithëpërfshirës: Qeveritë dhe organizatat ndërkombëtare duhet të kenë prioritet politikat që promovojnë zhvillimin e turizmit gjithëpërfshirës. Kjo përfshin mbështetjen e SME-ve, investimin në infrastrukturën lokale dhe sigurimin që përfitimet nga turizmi të shpërndahen në mënyrë të barabartë midis komuniteteve. Duke fuqizuar popullsinë lokale, veçanërisht gratë dhe grupet e margjinalizuara, turizmi mund të bëhet një shtytës i përfshirjes sociale dhe ekonomike.
- Praktikat e turizmit të qëndrueshëm : Për të minimizuar ndikimin negativ mjedisor të turizmit, palët e interesuara duhet të miratojnë praktika të qëndrueshme si reduktimi i emetimeve të karbonit, promovimi i udhëtimeve miqësore me mjedisin dhe mbështetja e përpjekjeve për ruajtje. Përpjekja e UNWTO për emetime neto zero deri në vitin 2050 është një hap vendimtar në përafrimin e turizmit me qëllimet globale të veprimit klimatik. Edukimi i udhëtarëve për praktikat e përgjegjshme të turizmit mund të kontribuojë gjithashtu në ruajtjen e mjedisit dhe ndërtimin e paqes.
- Forcimi i bashkëpunimit ndërkombëtar : Bashkëpunimi ndërmjet qeverive, sektorit privat dhe organizatave ndërkombëtare është thelbësor për paqen nëpërmjet turizmit. Forumet si G20, Forumi Ekonomik Botëror (WEF) dhe UNWTO duhet të vazhdojnë të promovojnë turizmin si një mjet për paqen dhe të inkurajojnë vendet që t’i japin përparësi sektorit në planet e tyre të rimëkëmbjes pas COVID-19. Partneritetet publiko-private mund të zhbllokojnë zgjidhje inovative financimi për projekte të qëndrueshme turistike dhe të sigurojnë që sektori të mbetet elastik ndaj goditjeve të ardhshme.
- Barazia Gjinore në Turizëm : Ndërsa afërsisht 65-70% e fuqisë punëtore të turizmit përbëhet nga gra, megjithëse vetëm 12-13% mbajnë role menaxheriale. Prandaj, fuqizimi i grave në turizëm mund të çojë gjithashtu në barazi më të madhe sociale dhe rezultate më të mira ekonomike.
- Promovimi i Diplomacisë Kulturore: Kombet duhet të fokusohen gjithashtu në shfrytëzimin e turizmit si një formë e diplomacisë kulturore, nëpërmjet shfaqjes së trashëgimisë dhe vlerave të tyre në botë. Kjo jo vetëm që promovon paqen dhe mirëkuptimin e ndërsjellë, por gjithashtu rrit fuqinë e butë të një vendi. India, për shembull, mund të vazhdojë të përdorë turizmin për të promovuar diversitetin e saj të pasur kulturor, tolerancën dhe unitetin, duke e pozicionuar veten si një lider global në paqe përmes turizmit.
Ndërsa bota rihapet dhe turizmi rifiton vrullin e tij, ai paraqet një mundësi unike për të kontribuar në paqen dhe stabilitetin global. Dita Botërore e Turizmit shërben si një kujtesë për potencialin e turizmit për të rritur mirëkuptimin kulturor, për të promovuar zhvillimin ekonomik dhe për të forcuar qeverisjen. Megjithatë, realizimi i këtij potenciali kërkon përpjekje të përbashkëta për të adresuar sfidat e paqëndrueshmërisë politike, terrorizmit, degradimit të mjedisit dhe pabarazisë ekonomike. Duke adoptuar praktika të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse të turizmit, duke investuar në komunitetet lokale dhe duke promovuar bashkëpunimin ndërkombëtar, turizmi mund të bëhet një forcë e fuqishme për paqen në shekullin e 21-të.
